समय अघि जन्मिने बच्चाको आँखामा देखिने आरओपी समस्या के हो?
काठमाडौं । परिवर्तित समय अनुसार बालबालिकामा देखिने आँखाको समस्या पनि परिर्वतन भइरहेको छ । अहिले रेटिनोप्याथी प्रिम्याचुरिटि (आरओपी), रेटिनोब्लास्टोमा, रेटिनो सम्बन्धि जेनेटिक समस्या बढि देखिरहेको छ।
विश्वमा आँखा रोगको प्यार्टन परिर्वतन भइरहेको छ । नेपालमा २००८ मा नेपाल अन्धोपन सर्भे भएको थियो । ति बच्चाहरूमा आँखाको नानीको समस्याले अन्धोपन भएको देखाएको थियो । यो भिटामिन ए र पोषणका कारणले भएको हो। अहिले भिटामिन ए को कमी हट्दै गएको छ। सरकारले गाउँ गाउँमा भिटामिन ए खुवाइरहेको छ ।
पछिल्लो समय आँखाको रेटिनामा विशेषत तीन प्रकार (आरओपी, रेटिनोब्लास्टोमा र रेटिना डिस्ट्रोफि) को समस्या देखिएको छ ।
आरओपी समय पुग्नु अघि जन्मिए (४० देखि ४२ हप्ता) भन्दा अघि जन्मिएको बच्चामा हुन्छ ।
आरओपी समय पूर्व जन्मिएका बच्चाको दृष्टि गुमाउन सक्ने रोग हो । जहाँ विकासशील रेटिना (आँखाको भित्री फोटोसेन्सेटिभ तह) मा असामान्य रक्त नलीहरू विकास हुन्छन्।
रक्तनलीहरू विकासशील रेटिनाको सतहमा बढ्छन् । समय पूर्व जन्मिएका बच्चामा विकास अपूर्ण हुन्छ । यस्तो अवस्थामा रक्त वाहिका असामान्य रूपमा बढ्न सक्छ। यी असामान्य रक्त वाहिकाहरू नाजुक हुन्छन्, र सजिलै रगत बगाउन सक्छन्। बारम्बार रक्तस्राव ले दाग निम्त्याउन सक्छ। जब यो दाग तन्तु संकुचित हुन्छ, यसले अपरिपक्व रेटिनालाई तान्छ र रेटिना अलग हुन्छ।
आरओपीका लक्षण
आरओपी एसिम्प्टोमेटिक छ। शिशुको अन्धोपन प्रायः ६ देखि ८ महिनाको उमेरमा वा कहिलेकाहीं पछि पनि पहिचान हुनसक्छ। त्यसैले समय भन्दा पहिले बच्चाको लागी स्क्रिनिङ धेरै महत्वपूर्ण हुन्छ।
आरओपीको लागि जोखिम कारक
समय पूर्व
कम वजनको शिशुको जन्म
लामो समय अक्सिजन चाहिन्छ
संक्रमणहरू
रक्त संक्रमण
आरओपीको चरण
यसलाई छ चरणहरूमा वर्गीकृत गरिएको छ। आरओपी बढ्दो गम्भीरताको छ चरणहरू पार गर्दछ। चरण १ र २ कहिलेकाहीं फिर्ता आउन सक्छ। स्टेज ३ मा सामान्यतया उपचार चाहिन्छ। चरण ४ र ५ सबैभन्दा गम्भीर हुन्छन् र उपचारको बावजुद अक्सर कमजोर दृश्य नतिजाको परिणाम हो। प्लस रोग एक शब्द हो जसले अधिक गम्भीर आरओपीलाई संकेत गर्दछ।
प्रिमच्योरिटी रेटिनोप्याथी
शिशुको रेटिनालाई भित्री भागबाट ३ भागमा विभाजन गरिएको हुन्छ ।
क्षेत्र १ दृष्टिको लागि सबैभन्दा महत्वपूर्ण हुन्छ।
क्षेत्र २ जसलाई ३ र त्यसपछिको चरणमा उपचार आवश्यक हुन्छ, ।
क्षेत्र ३ रोगलाई सामान्यतया कुनै उपचार आवश्यक पर्दैन।
प्रिमच्योरिटी रेटिनोप्याथी
लेजर फोटोकोगुलेसन दृष्टि धम्की दिने आरओपीको उपचारको मुख्य आधार हो। स्टेज ३ र प्लस रोग आरओपीलाई उपचार चाहिन्छ। चरण ४ र ५ लाई स्क्लेरल बकलिंग वा भिट्रेक्टोमीको लागि शल्यक्रिया चाहिन्छ । जोन १ रोगको केसमा विशेष गरी धेरै बिरामी शिशुमा जो लेजर फोटोकोगुलेसनलाई सहन नसक्ने एन्टी वीईजीएफ एजेन्टहरू दिइन्छ।
स्क्रिनिङ
३४ हप्ताअघि जन्मेका र २ किलोभन्दा कम तौल भएका शिशुहरूलाई जीवनको पहिलो २८ दिनभित्र आरओपी जाँच गरिनुपर्छ। यो सामान्यतया प्रशिक्षित नेत्र रोग विशेषज्ञ द्वारा गरिन्छ। वृद्धि पूरा नभएसम्म वा आरओपी विकास भइरहेको छ कि छैन भनेर पत्ता लगाउनको लागि साप्ताहिक वा द्वि साप्ताहिक अन्तरालहरूमा क्रमिक परीक्षाहरू गरिन्छ।
