हामी किन हाच्छिउँ गर्छौं ?
काठमाडौं । कहिलेकाहीँ चिसोको आगमन हाछ्युँबाट थाहा हुन्छ। हाच्छ्युँ गर्दा पनि इन्फेक्सन र चिसो हुन्छ । तर पानीमा भिज्दा हाच्छ्युँ गर्दा एक कप तातो चियाको चाहना हुन्छ । यसको मतलब हाच्छिउँ शरीरको संकेत हो, जसले विभिन्न प्रकारका संकेत दिन्छ।
हाछ्युँ गर्दा हाम्रो नाक आफै सफा हुन्छ। धूलो, परागकण, धुवाँ वा फोहोर जस्ता विदेशी पदार्थ नाकको प्वालमा प्रवेश गर्दा नाकमा जलन हुन सक्छ। हामी नाक खाली गर्न हाछ्युँ गर्छौं। हाछ्युँ गर्दा शरीरलाई ब्याक्टेरियाबाट बचाउँछ।
जब कुनै पनि फोहोर वा विदेशी पदार्थ नाकमा प्रवेश गर्छ, नाकको नाजुक अस्तरले यसलाई महसुस गर्छ, त्यसपछि यसले मस्तिष्कमा विद्युतीय संकेत पठाउँछ। यो संकेतले दिमागलाई नाक आफै सफा गर्न आवश्यक छ भनी बताउँछ। जसको फलस्वरूप हामी हाच्छिउँ गर्छौं।
मष्तिष्कले शरीरलाई हाछ्युँ गर्ने समय हो भनी संकेत गर्छ । शरीरले हाच्छिउँको लागि तयार भएर प्रतिक्रिया दिन्छ। धेरैजसो अवस्थामा, आँखा बलपूर्वक बन्द हुन्छ, जिब्रो मुख माथि सर्छ र हाच्छिउँ गर्दा मांसपेशीहरू संकुचित हुन्छन्। यो सबै केहि सेकेन्डमा हुन्छ।
हाच्छ्युँलाई मेडिकल शब्द के भनिन्छ ?
चिकित्सकीय भाषामा स्टर्नटेशन भनेर चिनिने हाच्छिउँले नाकबाट पानी, म्युकस र हावालाई बलियो बलले बाहिर निकाल्छ। हाच्छ्युँ गर्दा धेरै कीटाणुहरू बोक्न सक्छन्, जसले फ्लू जस्ता रोगहरू फैलाउन सक्छ।
रोग नियन्त्रण र रोकथाम केन्द्र (सीडीसी) ले हामीलाई हाछ्युँ गर्दा र दिनभरि साबुन र पानीले हात धुन सल्लाह दिन्छ । विशेष गरी बाथरुम प्रयोग गरेपछि र खाना खानु अघि साबुन र पानीले हात धुन पर्छ । यदि साबुन र पानी उपलब्ध छैन भने, आफ्नो हात सफा गर्न अल्कोहल आधारित ह्यान्ड सेनिटाइजर प्रयोग गर्नुपर्छ । जसमा कम्तीमा ६० प्रतिशत अल्कोहल हुन्छ ।
हामी किन हाच्छिउँ गर्छौं ?
हाच्छ्युँले पनि शरीरमा अर्को महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ। २०१२ मा, पेन्सिल्भेनिया विश्वविद्यालयका अनुसन्धानकर्ताहरूले पत्ता लगाए कि हाच्छिउँ गर्नु नाकको रिसेट गर्ने प्राकृतिक तरिका हो।
अध्ययनले नाक भित्रको तन्तुलाई जोड्ने सिलिया नामक कोशीकाहरू हाछ्युँ गर्दा रिबुट हुने गरेको पाइएको छ। यसलाई सरल भाषामा भन्नुपर्दा, हाछ्युँले सम्पूर्ण नाकको वातावरणलाई रिसेट गर्छ। साइनसाइटिस जस्ता पुरानो नाक समस्या भएका मानिसहरूका लागि हाछ्युँ गर्दा रिसेट प्रभाव हुँदैन।
हाच्छ्युँ गर्दा मुटुको धड्कन बन्द हुन्छ ?
हाछ्युँ गर्दा केही बेरको लागि मुटुको धड्कन बन्द हुन्छ भन्ने गलत धारणा हो । जब हामी हाच्छ्युँ गर्छौं, छातीमा दबाब परिवर्तन हुन्छ। यी परिवर्तनहरूले रक्त प्रवाहलाई परिवर्तन गर्न सक्छ, जसले हृदयघातको लयलाई पनि परिवर्तन गर्न सक्छ। हाछ्युँ गर्दा मुटु धड्किरहेको छैन जस्तो महसुस हुन्छ तर त्यो होइन।
हाछ्युँ गर्दा हामी किन सधैं आँखा बन्द गर्छौं ?
हाछ्युँ गर्दा आफ्नो आँखा खुला राख्न लगभग असम्भव छ। वैज्ञानिकहरुका अनुसार हाछ्युँ गर्दा हाम्रो मष्तिष्कले आँखा बन्द गर्ने सन्देश पठाउँछ ।
