पुरुषमा शुक्रकीटको संख्या घट्नुका कारण
काठमाडौं । आजको अस्वस्थ्यकर जीवनशैली र कम शारीरिक क्रियाकलापका कारण पुरुषमा ‘लो स्पर्म काउन्ट’ जस्ता समस्या सामान्य भइसकेको छ ।
शुक्रकीटको संख्या कम हुने समस्यालाई मेडिकल भाषामा ‘ओलिगोस्पर्मिया’ पनि भनिन्छ। डब्ल्यूएचओका अनुसार कम शुक्रकीट काउन्ट एक अवस्था हो जसमा वीर्य स्खलनको समयमा निस्कने वीर्यमा शुक्रकीटको संख्या कम हुन्छ। विश्व स्वास्थ्य संगठनले प्रति मिलिलिटर वीर्यमा १ करोड ५० लाखभन्दा कम शुक्रकीट हुनुलाई ‘लो स्पर्म काउन्ट’ भनेर वर्गीकरण गरेको छ ।
ओलिगोस्पर्मिया भनेको पुरुषको वीर्यमा सामान्यभन्दा कम शुक्रकीट हुने अवस्था हो। पुरुषको वीर्यमा प्रजनन क्षमताका लागि सामान्य मानिने भन्दा कम शुक्रकीट छ भने यसले गर्भावस्थालाई थप चुनौतीपूर्ण बनाउन सक्छ।
शुक्रकीटको संख्या कम हुनुका कारण
हर्मोनल असन्तुलन
पुरुषमा ‘हर्मोनल असन्तुलन’का कारण टेस्टोस्टेरोनको मात्रामा उतारचढाव हुन्छ, जसका कारण शुक्रकीट उत्पादन प्रभावित हुन्छ र ‘लो स्पर्म काउन्ट’को समस्या हुन सक्छ।
संक्रमण
यौन संचारित संक्रमण वा यौन संक्रमण जस्तै एपिडिडाइमिटिसले पनि शुक्राणु उत्पादन र शुक्राणु गतिशीलतालाई असर गर्छ।
चोट
अण्ड कोषमा कुनै पनि प्रकारको शारीरिक चोटपटकले शुक्रकीट उत्पादन गर्ने कोशीकाहरूलाई क्षति पुर्याउन सक्छ।
जीवनशैली
धुम्रपान, अत्याधिक मदिरा सेवन, लागू पदार्थको प्रयोग र मोटोपना जस्ता जीवनशैलीको कमीले पनि शुक्राणुको संख्या घटाउँछ र शुक्रकीटको संख्या कम हुने समस्या निम्त्याउँछ।
आहारमा पोषक तत्वहरूको कमी
आहारमा पोषणको कमी पनि शुक्राणुको संख्या कम हुनुको कारण हुन सक्छ। एन्टिअक्सिडेन्ट, भिटामिन, जस्ता र सेलेनियम जस्ता खनिजहरूले भरिपूर्ण आहारले शुक्राणुको संख्यामा सुधार गर्न सक्छ। फलफूल, सागसब्जी, नट र प्रोटिन जस्ता खानेकुरा फाइदाजनक हुन्छ ।
यसका लक्षणहरु
कम सेक्स ड्राइव
कम सेक्स ड्राइभ पनि कम शुक्राणु संख्याको एक लक्षण हो। यसका साथै इरेक्शनमा समस्याले शुक्रकीटको संख्या कम हुने समस्यालाई पनि झल्काउँछ।
सुन्निने
अण्डकोशमा सुन्निने वा गाँठो देखिनु पनि एउटा लक्षण हो। हर्मोनल असन्तुलनका कारण शरीरको कपाल घट्नु पनि यसको लक्षण हो।
समस्या हल गर्ने उपाय
जीवनशैली परिवर्तन
जीवनशैलीमा परिवर्तन गरेर यो समस्याबाट बच्न सकिन्छ । यसका लागि दैनिक कार्यमा सुधार धेरै महत्त्वपूर्ण छ।
स्वस्थ तौल कायम राख्ने
मोटोपनाले हर्मोनल असन्तुलनमा योगदान पुर्याउँछ, जसले शुक्राणुको संख्या कम हुन सक्छ। त्यसैले स्वस्थ वजन कायम राख्न मद्दत गर्न सक्छ।
आहार
भिटामिन, मिनरल्स र एन्टिअक्सिडेन्ट युक्त सन्तुलित आहार खाँदा शुक्रकीटको स्वास्थ्यमा सुधार हुन्छ। जिंक, भिटामिन सी, भिटामिन डी र ओमेगा ३ फ्याटी एसिडले भरपूर खानाहरू समावेश गर्नुपर्छ ।
अत्यधिक गर्मीबाट बच्ने
गर्मीमा अत्यधिक एक्सपोजरले शुक्राणु उत्पादनमा नकारात्मक असर पार्न सक्छ, त्यसैले तातो वातावरणबाट टाढा रहनुहोस्।
तनाव कम गर्ने
तनावले शुक्रकीटको समस्या मात्र कम गर्दैन । अन्य स्वास्थ्य समस्याहरू पनि निम्त्याउँछ। त्यसैले ध्यान र योग जस्ता तनाव व्यवस्थापनका लागि उपयोगी हुन सक्छ।
