गर्भावस्थामा सेतो स्राव कहिले हुन्छ, यो कति सामान्य छ ?

काठमाडौं । सामान्यतया पहिलो महिनावारी पछि सेतो पानी आउन थाल्छ। सेतो स्राव महिलाको योनिबाट निस्कने एक प्रकारको तरल सेतो पदार्थ हो। यो सेतो पदार्थ हल्का पहेंलो, खैरो र क्रीमी रंग पनि हुन सक्छ। केही अवस्थामा यो टाँसिने, बाक्लो वा पातलो पनि हुन सक्छ। तर, सेतो डिस्चार्ज कुनै प्रकारको शारीरिक रोग होइन । सेतो डिस्चार्जले योनिलाई प्राकृतिक रूपमा सफा राख्छ र यौनसम्पर्कको बेला योनिमा स्नेहन प्रदान गर्न मद्दत गर्दछ। त्यसैगरी, गर्भावस्थामा सेतो स्राव हुनु स्वाभाविक हो। 

गर्भावस्थाको समयमा सेतो स्राव कहिले हुन्छ ?

गर्भावस्थामा सेतो डिस्चार्ज र गर्भावस्थाको त्रैमासिकमा सेतो पानी वा सेतो डिस्चार्ज प्रसवको समय नजिकिँदा हुन सक्छ । जुन सामान्य मानिन्छ। यसबाहेक, सबै गर्भवती महिलाहरूले तेस्रो त्रैमासिकमा योनिबाट सेतो स्राव पनि अनुभव गर्न सक्छन्। यदि तेस्रो त्रैमासिकमा सेतो डिस्चार्ज बढी हुन्छ भने, यो बच्चाको जन्म वा अन्य कुनै संक्रमणको कारण हुन सक्छ। यद्यपि, धेरै अवस्थाहरूले तेस्रो त्रैमासिकमा सेतो डिस्चार्ज हुन सक्छ । 

हर्मोनल परिवर्तन

गर्भावस्थाको समयमा महिलाको शरीरमा धेरै हर्मोनल परिवर्तनहरू हुन्छन्। यी हर्मोनल परिवर्तनहरूले गर्भावस्थाको संकेत र लक्षणहरूको परिणाम हुन सक्छ। यदि गर्भावस्थाको समयमा वा गर्भावस्थाको तेस्रो त्रैमासिकमा सेतो स्राव हल्का र गन्ध विहीन छ भने, यो पूर्ण रूपमा सामान्य हुन सक्छ। यो स्राव पुरानो कोशीकाहरू र महिलाको पाठेघर र योनिबाट निस्कने स्रावहरू मिलेर बनेको हुन्छ र यसमा केही हानिकारक ब्याक्टेरिया पनि हुन सक्छन्। सामान्यतया गर्भावस्थामा कुनै महिला पूर्णतया स्वस्थ भए र तेस्रो त्रैमासिकमा सेतो स्राव देखिन थाल्यो भने उनको प्रसवको समय निकै नजिक छ भन्ने अनुमान गर्न सकिन्छ ।

गर्भावस्थाको तेस्रो त्रैमासिकमा सेतो स्राव भएमा कहिले डाक्टरको मद्दत लिने ? 

यदि गर्भावस्थामा सेतो डिस्चार्ज प्यान्टी लाइनरबाट सुक्दैन वा धेरै सेतो डिस्चार्ज हुन्छ, जुन धेरै बाक्लो र टाँसिने हुन्छ र कडा गन्ध हुन्छ, यस्तो अवस्थामा  तुरुन्तै चिकित्सकको सल्लाह लिनुपर्छ। यदि यो डिस्चार्ज प्रसवको समयमा भइरहेको छ भने, तेस्रो त्रैमासिकमा सेतो डिस्चार्ज सँगै हल्का रक्तस्राव हुन सक्छ। यो म्यूकस जस्तो देखिन सक्छ। जसले महिलाको पाठेघर प्रसूतिको तयारी गरिरहेको संकेत गर्छ । तर, यदि यो तरल पदार्थ अचानक धेरै बग्न थाल्यो भने, यसको अर्थ पाठेघरमा रहेको पानीको झोला फुटेको हुन सक्छ। यस्तो अवस्थामा, आकस्मिक मद्दत खोज्नु पर्छ र जति सक्दो चाँडो डाक्टरलाई बोलाउनुपर्छ। चिकित्सकका अनुसार यस्तो आपतकालीन अवस्था ८ प्रतिशत गर्भवती महिलामा मात्रै देखिएको छ ।

गर्भावस्थाको तेस्रो त्रैमासिकमा सेतो स्रावसँग सम्बन्धित यी कुरामा पनि ध्यान दिनुपर्छ 

समय पूर्व जन्म

सेतो डिस्चार्जको मात्रा अचानक बढ्छ

अन्डरवियरबाट तरल पदार्थ चुहिने

तरल असामान्य रूपमा बाक्लो छ

गर्भाशय संक्रमणको लक्षण

यदि योनिबाट बग्ने तरल पदार्थ पातलो र सेतो वा खैरो रङको कडा गन्ध छ भने यो ब्याक्टेरिया संक्रमणको कारण हुन सक्छ। यो संक्रमण गर्भावस्था को समयमा सामान्य छ। तर पाठेघरमा संक्रमण बढ्यो भने समय पूर्व जन्मन पनि सक्छ । यस्तो अवस्थामा यसको उपचार आवश्यक हुन्छ ।

योनि संक्रमण

यदि गर्भावस्थाको तेस्रो त्रैमासिकमा सेतो स्राव पहेंलो वा हरियो रंगको छ र कडा गन्ध छ, योनिको छालामा रातो र चिलाउने छ वा पिसाब गर्दा जलन महसुस भए यो योनि स्राव हुन सक्छ। संक्रमणको समस्या हो । 

गर्भावस्थामा सेतो पानी बग्ने समस्याबाट बच्न के गर्ने  ?

गर्भावस्थामा वा तेस्रो त्रैमासिकमा सेतो स्रावको गम्भीर समस्या सरसफाइसँग सम्बन्धित हुन सक्छ। त्यसैले गर्भवती महिलाले गर्भावस्थाको अन्तिम हप्ताहरूमा केही सावधानीहरू अपनाउनु पर्छ, जस्तैः

योनि संक्रमणबाट बच्न सार्वजनिक शौचालय प्रयोग नगर्ने

योनिको सरसफाईमा विशेष ध्यान दिनुपर्छ। योनि सफा गर्न कुनै पनि प्रकारको क्रिम वा साबुन प्रयोग गर्नु हुँदैन । 

सुक्खा र सफा लुगा लगाउने ।

सुतीको अन्डर गार्मेन्ट लगाउने र, दिनमा कम्तिमा दुई पटक परिवर्तन गर्ने ।

पिसाब गरेपछि पनि योनिलाई सफा पानीले सफा गर्ने ।