जिम्बाबेमा हैजाको प्रकोप, १५० भन्दा बढीको मृत्यु
जिम्बाबेमा फैलिरहेको घातक हैजाको प्रकोपबाट जोगाउन आजकाल क्याथरिन मङ्गोशोले आफ्नो ३ वर्षीय नातिलाई घण्टौंसम्म घरमा ताला लगाएर राख्ने गरेकी छिन् ।
भाइरल ब्याक्टेरियल रोग (हैजा) ले दक्षिणी अफ्रिकी देशमा युवा र वृद्धहरूलाई मार्दैछ । स्वास्थ्य अधिकारीहरूले फेब्रुअरीदेखि १५० भन्दा बढी शंकास्पद मृत्यु र ८ हजार भन्दा बढी शंकास्पद घटनाहरू रिपोर्ट गरेका छन्। हालैका वर्षहरूमा जिम्बाबेमा हैजा घातक रुपमा फैलिएको छ ।
५० वर्षीय मंगोसो जस्ता धेरैलाई आफ्नो परिवारमा हैजा लाग्ने डर छ।
उनले आफ्नो घर नजिकै सडकमा फुटबल खेल्ने बच्चाहरूको समूहले नै खाली खुट्टा भएको बताउँछिन्। उनीहरुले प्लाष्टिकको ब्रेड र्यापरबाट बनेको बल खेलिरहेका थिए । त्यो बल बारम्बार ढलको पोखरीमा डुब्छ। बच्चाहरूले यसलाई टिपेर पुन आफ्नो खेल जारी राख्छन्।
‘ती बच्चाहरू आगोसँग खेलिरहेका छन्,’ उनले भनिन्, ‘हामीले गत हप्ता यस क्षेत्रका एक केटालाई गाड्यौं। एक दिन उनी यी केटाहरू जस्तै सडकमा फुटबल खेल्दै थिए। राति बिरामी परे र अस्पतालमा उनको मृत्यु भयो। उसलाई हैजा थियो।’
पछिल्लो प्रकोप सुरु भएदेखि, जिम्बाबेको स्वास्थ्य मन्त्रालयले ८ हजार ८७ शंकास्पद हैजाका केसहरू र १,२४१ प्रयोगशालामा पुष्टि भएका छन् । हैजाका कारण १ सय ५२ जनाको मृत्यु भएको शंका गरिएको छ । ५१ जनाको प्रयोगशालामा पुष्टि भएपछि मृत्यु भएको छ ।
१ करोड ५० लाख जनसंख्या भएको उक्त देशमा अक्टोबरको अन्त्यदेखि हालसम्म ५ सय भन्दा बढी केसहरू देखिएको छ । जुन फेब्रुअरीयताकै उच्च दर रहेको रेडक्रस र रेड क्रिसेन्ट सोसाइटीहरूको अन्तर्राष्ट्रिय महासंघले जनाएको छ । उक्त समूहले यस महिना आपतकालीन अपील गरेको छ।
हैजा दूषित खानेकुरा वा पानी खाँदा हुने पानीबाट सर्ने रोग हो । यसको उपचार नगरिएमा घन्टौंभित्रै व्यक्तिको मृत्यु हुन सक्छ । तर समयमै बिरामीलाई रिहाइड्रेट गरेर यसलाई सामान्यतया सजिलै उपचार गरिन्छ।
विश्व स्वास्थ्य संगठनले अफ्रिकामा हैजाका घटनाहरू तीव्र रूपमा बढिरहेको बताएको छ। डब्ल्यूएचओका अनुसार २०१४ देखि २०२१ सम्म विश्वभर २१ प्रतिशत केसहरू र ८० प्रतिशत मृत्यु अफ्रिकी महाद्वीपमा भएको थियो।
जिम्बाबेमा हैजाको प्रकोप सहरबाट ग्रामीण क्षेत्रमा फैलिएको छ । ५० लाखभन्दा बढी बालबालिकासहित १ करोडभन्दा बढी मानिस यसको जोखिममा परेको रेडक्रस महासंघले जनाएको छ। यसले प्रमुख कारणहरू सरसफाईको कमी, जनचेतनाको अभाव धार्मिक आस्था जस्ता स्वयं घोषित ईश्वरको इच्छाको रुपमा सम्प्रदायका सदस्यहरूले चिकित्सा उपचार खोज्नुको सट्टा प्रार्थना र पवित्र पानी जस्ता वस्तुहरूमा भर पर्न आदेश दिएका छन्।
हैजा अब देशका सबै १० प्रान्तमा छ ।
