पुरुषमा बाझोपना: एजुस्पर्मियाको कारण के हो?
वीर्यमा शुक्रकीट नभएका पुरुषमाएजुस्पर्मिया भनिने अवस्था हुन्छ। यो सबै पुरुषहरूको लगभग एक प्रतिशत र बाँझो पुरुषहरूको १५ प्रतिशतमा हुन्छ। यो अवस्थामा कुनै पनि लक्षण देखिदैनन्।
यस्तो अवस्थामा अण्डकोष शुक्रकीट बनाउनबाट रोक्छ वा शुक्रकीटलाई शरीरबाट बाहिर निस्कनबाट रोक्छ। अजोस्पर्मियाको तीन मुख्य प्रकारहरू छन्।
प्रिटेस्टिकुलर एजुस्पर्मिया
अण्डकोष सामान्य छ, तर शरीरले तिनीहरूलाई शुक्राणु बनाउन सक्दैन। यो हर्मोनको कम स्तर वा केमोथेरापी गरिसकेपछि हुन सक्छ। यो प्रकार एकदम दुर्लभ छ।
टेस्टिक्युलर एजुस्पर्मिया
अण्ड कोषमा भएको क्षतिले तिनीहरूलाई सामान्य रूपमा शुक्राणु बनाउनबाट रोक्छ। यो निम्न कारणले हुन सक्छ।
प्रजनन पथमा संक्रमण, जस्तै एपिडडिमाइटिु र युरेथ्राइटिस
भाइरल अर्काइटिस जस्ता बाल्यकाल रोग, जसले एउटा वा दुवै अण्डकोष सुन्निने गर्छ
ग्रोइनको चोट
क्यान्सर वा यसको उपचार, जस्तै विकिरण आनुवंशिक अवस्था, जस्तै क्लाइनफेल्टर सिन्ड्रोम
पोस्ट टेस्टिकुलर एजुस्पर्मिया
अण्डकोष सामान्य शुक्राणु बनाउँछ, तर केहि चीजहरूले तिनीहरूलाई बाहिर निस्कनबाट रोक्छ, जस्तै अण्डकोष शुक्रकीटलाई लिंग लैजाने नलीहरूमा अवरोध हुन सक्छ। यसलाई अबस्ट्रक्टिव एजुस्पर्मिया भनिन्छ।
भ्यासेक्टोमी
प्रतिगामी स्खलन, जब चरम उत्तेजित समयमा वीर्य लिंग बाट बाहिर नभई मूत्राशयमा जान्छ।
अजुस्पर्मिया भएका करिब ४० प्रतिशत पुरुषहरूमा पोस्ट(टेस्टिकुलर प्रकार हुन्छ।
एजुस्पर्मिया भएको कसरी थाहा पाउने?
आफ्नो पार्टनर गर्भवती गराउन प्रयास गरिरहँदा सफल नभएको अवस्थामा डाक्टरलाई देखाउँदा यो अवस्थाको जाँच गर्न सक्छन्।
पहिले आफ्नो वीर्यको नमुनाहरू दिनुपर्छ। र प्रयोगशालाले माइक्रोस्कोपद्वारा जाँच गर्नेछ। यदि नतिजामा दुईवटा छुट्टाछुट्टै अवसरहरूमा वीर्यमा शुक्राणु नभएको देखाए अजोस्पर्मिया पाएको छ।
त्यसपछि समस्या के कारणले गर्दा भएको पत्ता लगाउन प्रयास गर्नेछन्। तिनीहरूले पूर्ण शारीरिक परीक्षा दिनेछन्, चिकित्सा इतिहासको बारेमा सोध्नेछन्, र हर्मोन स्तरहरू मापन गर्न रगत परीक्षण गर्नेछन्।
हर्मोन स्तर सामान्य छ भने डाक्टरले अवरोध को लागी एक स्क्रोटल वा ट्रान्सस्क्रोटल अल्ट्रासाउन्ड गर्न दिन सक्छन्। एमआरआईले निदान पुष्टि गर्न सक्छ। कहिलेकाहीँ शल्यक्रिया अवरोध पत्ता लगाउने एक मात्र तरिका हो।
यदि अवरोध छैन भने आनुवंशिक परीक्षणलेजीनमा समस्या छ कि छैन भनेर पत्ता लगाउन सक्छ।
उपचार र प्रजनन क्षमता
बच्चा जन्माउन चाहने एजुस्पर्मिया भएका पुरुषहरूलाई मद्दत गर्न सक्ने केही प्रकारका उपचारहरू छन्।
यदि अवरोधक प्रकार छ भने, शल्यक्रियाले अवरोध हटाउन सक्छ। जति हालैको अवरोध, शल्यक्रिया सफल हुने सम्भावना त्यति नै बढी हुन्छ।
शुक्रकीट पुन प्राप्तिले ननबस्ट्रक्टिव एजुस्पर्मिया भएका पुरुषहरूलाई वा अवरोध भएका तर शल्यक्रिया गर्न नचाहनेहरूलाई मद्दत गर्न सक्छ। यसो गर्ने एउटा तरिका भनेको अण्डकोष शुक्राणु तान्नको लागि सानो सुई प्रयोग गर्नु हो। त्यसपछि यसलाई इन्ट्रासाइटोप्लाज्मिक स्पर्म इन्जेक्सन (आइसिएसआइ) को साथ इन भिट्रो फर्टिलाइजेशन (आइभिएफ) चक्रको समयमा प्रयोग गर्न सकिन्छ वा नमुनालाई पछि प्रयोग गर्न फ्रिज गर्न सकिन्छ।
