यौन संचारित रोग के हो, एसटीडीबाट कसरी बच्ने ?

एसटीडी भनेको यौन संचारित रोग हो। संक्रमित व्यक्तिले अर्को व्यक्तिसँग योनी, गुदा वा मुखमैथुन गर्दा अर्को व्यक्तिलाई पनि यो रोग लाग्ने विज्ञहरू बताउँछन् । यति मात्र होइन, यदि संक्रमित व्यक्तिले सुई लगाई अर्को व्यक्तिलाई सुई दियो भने उसलाई पनि रोग लाग्न सक्छ । यो रोग गम्भीर छ । यो स्तनपान, रगत वा पीडितको घाउबाट निस्कने माध्यमबाट अर्को व्यक्तिमा पनि सर्न सक्छ।

एसटीडी र यसको प्रकारहरू

एसटीडी अन्तर्गतका सामान्य रोगहरूमा सिफिलिस, गोनोरिया, ह्युमन प्यापिलोमा भाइरस (एचपिभी) ह्युमन इम्युनोडेफिशियन्सी भाइरस (एचआइभी), हेपाटाइटिस ए, जेनिटल हर्पेस, फंगल संक्रमण र अन्य रोगहरू पर्दछन्। यो एसटीडीबाट सुरक्षित हुनु महत्त्वपूर्ण छ।

सिफलिस भनेको के हो ?

एसटीडीबाट बच्ने कुरा गर्दा हामीले सिफिलिस जस्ता रोगबाट जोगिनुपर्छ । यसले गोलो आकारका घाउहरू निम्त्याउँछ। यसमा कुनै पीडा छैन, यो पनि यसको पहिचान विशेषता हो। यसका लक्षणका बारेमा कुरा गर्दा चिलाउने, दुखाइ बिना रातो हुने र जोर्नी दुख्ने साथै तौल घट्ने, स्मरणशक्ति घट्ने र ज्वरो आउन सक्छ । शरीरमा यस्ता लक्षण देखिएमा चिकित्सकको सल्लाह लिनुपर्छ ।

यो रोग पत्ता लगाउन एसटीडी परीक्षण गरिन्छ । जस अन्तर्गत एन्टिबडी पनि भनिने प्रोटिनहरू जाँच गरिन्छ। सिफिलिस ब्याक्टेरिया शरीरको सम्पर्कमा आएपछि मात्र शरीरमा एन्टिबडीहरू बन्छन्। यो रगत मार्फत परीक्षण गरिन्छ। यो रोग प्रायः ३० देखि ५० वर्ष उमेरका मानिसमा हुने गरेको पाइएको छ । यस रोगबाट बच्न सुरक्षित यौनसम्पर्क गर्नु र पुरुष तथा महिला कन्डम प्रयोग गर्नु महत्त्वपूर्ण छ। यौनसम्पर्कको समयमा दुखाइ भएमा, गोप्य भागमा दुखाइ भएमा वा पिसाब गर्दा चिकित्सकको सल्लाह लिनुपर्छ । यो रोग पुरुष र महिलालाई पनि लाग्न सक्छ। यो एसटीडी बाट सुरक्षित हुनु महत्त्वपूर्ण छ।

गोनोरिया यौन रोगहरु मध्ये एक हो।

यो रोग प्राय २० वर्षदेखि ५० वर्षको उमेरमा पनि देखिन्छ । यो रोग महिला र पुरुषबीच हुने यौनजन्य रोग हो । एसटीडीबाट सुरक्षा नहुँदा रोगीको गोप्य भागबाट योनि डिस्चार्ज हुन्छ। सामान्यतया यो डिस्चार्ज तीन रंगको हुन सक्छ, पहेंलो, हरियो र सेतो। पुरुषमा अण्ड कोषको एउटा भागमा सुन्निनेसँगै दुखाइ पनि हुन सक्छ भने बिरामीमा पिसाब गर्दा दुख्ने जस्ता लक्षण देखिन्छन् । यो रोगले शरीरका अन्य अंगहरु जस्तै मलाशय, आँखा, घाँटी र जोर्नीलाई असर गर्न सक्छ। यो रोगको मुख्य कारण ब्याक्टेरियम निसेरिया गोनोरिया नामक ब्याक्टेरिया हो । जुन असुरक्षित यौनसम्पर्कबाट सजिलै एक व्यक्तिबाट अर्को व्यक्तिमा सर्ने गर्दछ। यो एसटीडीबाट सुरक्षित हुनु महत्त्वपूर्ण छ।

महिलामा यो रोगले पाठेघरको मुखलाई हानि पु¥याउन सक्छ । यो रोग गर्भवती महिलाबाट जन्मेको बेला बच्चामा पनि सर्न सक्छ। शिशुहरूमा गोनोरियाले प्रायः उनीहरूको आँखालाई असर गर्छ।

रोगको लागि जोखिम कारकहरू

नयाँ पार्टनरसँग शारीरिक सम्बन्ध राख्दा

धेरैसँग सम्बन्ध राख्ने व्यक्तिसँग सम्बन्ध निर्माण गरेर

एक वा धेरै पार्टनरसँग यौनसम्पर्क गर्ने

गोनोरिया वा अन्य यौन संचारित रोगहरूको कारण

रोगको साइड इफेक्ट

गोनोरियाका कारण महिला र पुरुषमा बाँझोपनसँगै शरीरका अन्य जोर्नीहरूमा पनि संक्रमण हुन सक्छ। यो रोगका कारण एचआइभी र एड्सको संक्रमण हुने सम्भावना पनि बढ्छ । बच्चाहरू भए पनि तिनीहरू सामान्य छैनन्। त्यसैले यो एसटीडीबाट सुरक्षित रहनु महत्त्वपूर्ण छ।

ह्युमन प्यापिलोमा भाइरस के हो र कसरी आफ्नो सुरक्षा गर्ने? 

एचपीभी अर्थात् ह्युमन प्यापिलोमाभाइरस  एसटीडीको रोकथाम गरेर यसबाट बच्न सकिन्छ। सामान्यतया, यो पुरुष र महिला जो कोहीलाई पनि हुन सक्छ, तर प्रायः यो घाँटी वरिपरि वा गुप्त भागमा देखिन्छ। कतिपय अवस्थामा यो आफैं हट्छ भने यसमा धेरै ध्यान नदिने हो भने यसले गुदद्वार वा पाठेघरको क्यान्सर पनि निम्त्याउँछ । वा यसले क्यान्सर भएको ठाउँमा निम्त्याउन सक्छ। 

एचआईभीका लक्षण र यसबाट बच्ने उपाय

यौन रोगहरू मध्ये सबैभन्दा गम्भीर रोगहरू मध्ये एक एचआईभी (ह्युमन इम्युनोडेफिशियन्सी भाइरस) र एड्स (अधिग्रहित प्रतिरक्षा कमी सिन्ड्रोम) हो। यो रोगले शरीरको रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता कमजोर हुन सक्छ । एचआईभी तेस्रो चरणमा पुग्यो भने यसले एड्सको रूप लिन्छ। यो रोग लागेपछि बिरामीलाई ज्वरो आउने, हल्का चिसो हुने, घाँटीमा संक्रमण हुने, टाउको दुख्ने, वान्ता हुने शरीर दुख्ने गरेको पाइएको छ । शरीरमा यस्ता लक्षण देखिएमा चिकित्सकको सल्लाह लिनुपर्छ ।

यस्ता लक्षण देखिएमा उनीहरूलाई रक्त परीक्षण गर्न सल्लाह दिइन्छ। रिपोर्ट पोजेटिभ आएमा व्यक्तिले जीवनभर औषधि खानुपर्छ । यो रोग एसटीडीको श्रेणीमा पनि आउँछ। यो एक व्यक्तिबाट अर्को व्यक्तिमा सह(यौन सर्ने, योनि, गुदा र मुख मैथुनबाट रगत सर्ने वा संक्रमित व्यक्तिबाट अर्को व्यक्तिमा सुई लगाएर सर्छ र घाउबाट रगत वा स्राव अर्को व्यक्तिको शरीरमा जान्छ। रोग पनि विभिन्न कारणले हुन्छ। यो रोगको अहिलेसम्म कुनै उपचार छैन, जबकि एसटीडीबाट बच्न सुरक्षित यौन सम्पर्क गर्नु आवश्यक छ, प्रयोग गरिएको इन्जेक्सन प्रयोग गर्नुहुँदैन । रगत सर्नेमा सावधानी अपनाउनुपर्छ  र कपाल काट्दा नयाँ ब्लेड मात्र प्रयोग गर्नुपर्छ । एक व्यक्तिले एसटीडी रोक्न प्रयास गर्नुपर्छ।

एसटीडीबाट जोगाउन जेनिटल हर्पेसबाट बच्ने

डाक्टर नागेन्द्रका अनुसार यौनांग हर्पेसको रोग पनि यौन दुर्बलतासँग सम्बन्धित छ । यो रोग दुई प्रकारका हुन्छन्। पहिलो मौखिक र दोस्रो जननांग हर्पिस हो। एसटीडीबाट बच्न यो रोगबाट बच्न सकिन्छ। यो रोग भाइरसको कारणले हुन्छ। यस्तो अवस्थामा एसटीडीबाट सावधानी अपनाउनु जरुरी छ। यस रोगका कारण महिलाहरूलाई पीडादायी यौनसम्पर्कसगै महिनावारी नहुने समस्या हुन्छ । त्यसैले यो एसटीडीबाट सुरक्षित रहनु महत्त्वपूर्ण छ।

उपचार गर्न सकिने एसटीडी

क्ल्यामिडिया, सिफिलिस, गोनोरिया, क्रब्स, ट्राइकोमोनियासिस जस्ता रोगहरू रोक्न सकिन्छ । यसको उपचार पनि सम्भव छ, तर एचपीभी र एचआईभी लगायतका रोगहरू निको हुन सक्दैनन्। तसर्थ, संक्रमित व्यक्तिहरूबाट एसटीडीहरूबाट आफूलाई बचाउन महत्त्वपूर्ण छ।

क्ल्यामिडिया ब्याक्टेरियाबाट हुने रोग हो।

क्ल्यामिडिया ब्याक्टेरियाबाट हुने रोग मध्ये एक हो। यसलाई रोक्नको लागि, यो एसटीडीबाट सुरक्षित हुन महत्त्वपूर्ण छ। धेरै मानिसमा यो रोगका कारण कुनै प्रकारको लक्षण नदेखिएको देखिएको छ । यसका साथै यौनसम्पर्कको समयमा दुख्ने, पिसाब फेर्न अप्ठ्यारो हुनुका साथै लिंग वा योनिबाट हरियो पहेँलो स्राव आउने गर्छ । तल्लो पेटमा दुखाइ हुन्छ। यदि यो रोगको उपचार नगरेमा व्यक्तिको मूत्रमार्ग, प्रोस्टेट ग्रंथि र अण्ड कोषमा संक्रमण हुन सक्छ। एकै समयमा, पेल्विक इन्फ्लेमेटरी रोग संग बाँझोपन को समस्या हुन सक्छ। यस्तो अवस्थामा रोगबाट बच्न जरुरी छ । साथै, गर्भवती महिलामा यो रोगको उपचार नगरेमा बच्चालाई पनि रोग लाग्न सक्छ, यसले बच्चामा निमोनियासँगै आँखामा संक्रमण हुने वा आँखाको ज्योति गुम्न पनि सक्छ। त्यसैले यो एसटीडीबाट सुरक्षित रहनु महत्त्वपूर्ण छ।

प्यूबिक लाइस (कार्ब्स) लाई बेवास्ता गरेर एसटीडीबाट बच्ने

प्यूबिक लाइसको अर्को नाम कार्बोहाइड्रेट हो। यस रोगबाट बच्नको लागि, एसटीडीबाट रोकथाम पनि आवश्यक छ। यी साना कीराहरू हुन् जसले हाम्रो जघन कपालमा घर बनाउँछन्। 

यो रोग लाग्दा मानिसको गोप्य भाग वा मलद्वारमा चिलाउने, मलद्वार वरिपरि साना र गुलाबी रंगका रातो धब्बा देखिने, कम ज्वरो आउनुका साथै शरीरमा कमजोरी र जलन हुने गर्छ । यो रोग लाग्दा जघन कपालको जरामा रहेको जुँगाको छेउमा सानो सेतो अण्डा देखिन्छ। एकअर्काको लुगा लगाउने, ओछ्यान बाँड्ने र तौलिया प्रयोग गर्दा पनि यो रोग लाग्न सक्छ। त्यसैले यो एसटीडीबाट सुरक्षित रहनु महत्त्वपूर्ण छ।