गाजामा इजरायली सैनिकमा फैलिरहेको रोग के हो ?
इजरायली डाक्टरहरूले गाजामा भूमिगत आक्रमणमा भाग लिइरहेका सैनिकहरूमा गम्भीर रोग फैलिएको बताएका छन्। यो रोगको नाम शिगेला हो ।
रणभूमिमा सरसफाइको अभाव र असुरक्षित खानाका कारण यो रोग फैलिएको मानिन्छ ।
असुटा एस्डोड विश्वविद्यालय अस्पतालका संक्रामक रोग विभागका निर्देशक डा ताल ब्रोचका अनुसार इजरायली रक्षा बल (आईडीएफ) का धेरै डाक्टरहरूले गाजामा तैनाथ सैनिकहरूमा पेटको गम्भीर रोग पत्ता लागेको बताएका छन्। उनले सिगेला रोगको पहिचान भएको बताए ।
संक्रमित सैनिकहरूलाई क्वारेन्टाइनमा राखेर उपचारका लागि फिर्ता पठाइएको छ ।
डा. ब्रोच भन्छन् रोगको द्रुत फैलावटको ‘स्पष्ट कारण’ भनेको इजरायली नागरिकहरूले गाजामा सिपाहीहरूलाई पठाउने खाना हो।
यो खानामा सिगेला र अन्य हानिकारक ब्याक्टेरियाले संक्रमण भएको हुनसक्ने उनीहरुको भनाइ छ । यो सम्भव छ यसलाई यातायातको समयमा न्यूनतम तापक्रममा राखिएको थिएन वा पुन नतताइ खपत गरिएको थियो।।
उनी भन्छन्, ‘एक सिपाहीलाई झाडापखाला लाग्यो । युद्धको मैदानमा खराब सरसफाइको अवस्थाले रोगलाई व्यक्तिबाट अर्को व्यक्तिमा फैलिन अनुमति दिन्छ।’
डा. ब्रोच भन्छन् सिपाहीहरूलाई सुक्खा खानेकुरा मात्र पठाउनुपर्छ, जस्तै डिब्बाबंद खाना, पटाखे, प्रोटिन टुक्रा र नट, आदि।
यो रोग को लक्षण के हो ?
शिगेला ब्याक्टेरियाको एक प्रकार हो। जब यो शरीरमा प्रवेश गर्दछ यसले पेचिश जस्तो प्रभाव निम्त्याउँछ, जसलाई ‘शिगेलोसिस’ भनिन्छ।
यसका लक्षणहरूमा ज्वरो आउने, लामो समयसम्म वा रगत बग्ने, पेट दुख्ने र शरीरमा पानीको कमी हुने आदि पर्दछन् ।
धेरै राम्रो स्वास्थ्य नभएका वा एचआइभी जस्ता रोगका कारण प्रतिरक्षा प्रणाली धेरै कमजोर भएका व्यक्तिहरूलाई लामो समयसम्म यी लक्षणहरू देखिन सक्छन्।
यदि यो रोगको उपचार गरिएन भने, शिगेलाले गम्भीर अवस्था निम्त्याउन सक्छ र मृत्यु पनि हुन सक्छ।
यो ब्याक्टेरिया रगतमा प्रवेश गर्दा मृत्युको जोखिम झनै बढ्छ। बालबालिका, एचआइभी रोगी, मधुमेह वा क्यान्सरबाट पीडित र कुपोषित व्यक्तिहरू यसको सहज सिकार बन्न सक्छन्।
शिगेला कसरी फैलिन्छ ?
युएस सेन्टर फर डिजिज कन्ट्रोल एण्ड प्रिभेन्सन (सीडीसी) का अनुसार सिगेला संक्रमित व्यक्तिको दिसासँग प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष सम्पर्कबाट सजिलै सर्छ।
यी हुन सक्छन् यसको फैलावटको मुख्य कारण
खाना शिगेलाबाट संक्रमित व्यक्तिले तयार गरेको हुन सक्छ।
पिउने पानी ढल बाट दूषित हुन सक्छ।
कोही शिगेला संक्रमित व्यक्तिबाट दूषित अन्य चीजहरू वा शौचालयको सम्पर्कमा आउँछन्।
शिगेला संक्रमित बच्चाको न्याप्पी फेर्ने क्रममा संक्रमण भएको हुन सक्छ।
यौनसम्पर्कका क्रममा संक्रमित व्यक्तिको दिसाको सम्पर्कमा आएर ।
शिगेला सामान्यतया घरबारविहीन मानिसहरू, विभिन्न देशहरूमा यात्रा गर्ने मानिसहरू, पुरुषहरूसँग यौनसम्पर्क गर्ने पुरुषहरू र कमजोर प्रतिरक्षा प्रणाली भएका मानिसहरूमा पाइन्छ।
शिगेला कति सामान्य छ ?
सीडीसीले अनुमान गरेको छ विश्वभर हरेक वर्ष ८० मिलियन र १६५ मिलियन मानिसहरू शिगेलाबाट प्रभावित हुन्छन् र छ लाख मानिसहरू यसबाट मर्छन्।
विश्व स्वास्थ्य संगठनका अनुसार २०२२ मा शिगेला संक्रमणको ९९ प्रतिशत कम वा मध्यम आय भएका देशहरूमा फेला पर्नेछ।
शिगेलाको सबैभन्दा धेरै मृत्यु उप(सहारा अफ्रिका र दक्षिण एसियाका देशहरूमा रिपोर्ट गरिएको छ, र लगभग ६० प्रतिशत मृत्यु पाँच वर्ष मुनिका बालबालिकाहरूमा भएको छ।
दक्षिण कोरियाको इन्टरनेशनल भ्याक्सिन इन्स्टिच्युटका वैज्ञानिकहरूले एक अध्ययनमा बंगलादेश, चीन, पाकिस्तान, इन्डोनेसिया, भियतनाम र थाइल्यान्ड जस्ता एशियाली देशहरूमा औद्योगिक राष्ट्रहरूको तुलनामा सय गुणा बढी हुने गरेको पाइएको छ।
शिगेलाको उपचार वा रोकथाम के हो ?
सीडीसीले नियमित हात धुँदा शिगेलालाई रोक्न सकिने बताएको छ। उदाहरणका लागि
खाना पकाउनु वा खानु अघि
शौचालयबाट फर्केपछि वा न्याप्पी परिवर्तन गरेपछि
यौन गतिविधि अघि
धेरै जसो केसहरू पर्याप्त मात्रामा पानी र आराम पिएर समाधान हुन्छन्।
यो रोगमा पाँच प्रकारका एन्टिबायोटिक निकै प्रभावकारी हुन्छन् ।
अमेरिकी स्वास्थ्य अधिकारीहरूले एन्टिबायोटिक प्रतिरोधी शिगेला ब्याक्टेरियाको एक प्रकार पनि पत्ता लगाएका छन्, यसको नाम शिगेला एक्सडीआर वा शिगेला सोन्नेई हो।
सीडीसीले भनेको छ २०२२ मा अमेरिकामा फेला परेका शिलेगा केसहरू मध्ये पाँच प्रतिशत ड्रग प्रतिरोधी स्ट्रेनसँग सम्बन्धित थिए। सीडीसीले यसलाई सार्वजनिक स्वास्थ्यको लागि गम्भीर खतरा भनेको छ।
विश्व स्वास्थ्य संगठनले २०२० देखि युरोप र बेलायतमा एक्सडीआर तनावसँग जोडिएका केसहरूमा वृद्धि भएको स्वीकार गरेको छ।
बीबीसी
