साउनमा व्रत बस्दा के खाने र के नखाने ?

साउनको सोमबार धेरै महिला व्रत बस्ने गर्छन्। कोही महिलाहरु व्रतको समयमा मिठा परिकार मात्र खाने गर्छन् भने कोही महिलाहरु राती नुन सहितको परिकारले व्रत तोड्छन् । वर्षायाममा व्रत बस्दा खानपानमा विशेष ध्यान दिनुपर्छ । यस मौसममा आर्द्रताका कारण वायुमण्डलमा आर्द्रता बढ्छ । जसका कारण व्रत बस्दा स्वास्थ्य बिग्रने खतरा हुन्छ । यस्तो अवस्थामा डाइट प्लान मिलाउनुपर्छ। साउनको व्रतमा के खाने र के नखाने? केहि उपायहरु यस्ता छन्?

साउनमा के खाने

काँचो केरा करी

यो तरकारी धेरै लाभदायक हुन सक्छ। काँचो केराले तौल नियन्त्रण गर्न मद्दत गर्छ । यसबाहेक यसमा एन्टिअक्सिडेन्ट पाइन्छ । मधुमेह भएका व्यक्तिले काँचो केरा खाँदा रगतमा चिनीको मात्रा सन्तुलनमा राख्न मद्दत गर्छ । साथै, यसले उच्च रक्तचाप नियन्त्रण गर्न पनि मद्दत गर्छ। यो अल्सरको अवस्थामा फाइदाजनक छ । यसबाट तुरुन्तै राहत दिन्छ। यो पाचन प्रणालीको लागि धेरै प्रभावकारी हुन्छ।

लौकाको खिर 

लौकामा धेरै पानी पाइन्छ। यसमा ९२ प्रतिशत सम्म पानी हुन्छ। यसका साथै यसमा पर्याप्त मात्रामा भिटामिन सी, भिटामिन के र फाइबर पाइन्छ। साथै यसमा क्याल्सियम, पोटासियम, सोडियम, म्याग्नेसियम, फस्फोरस, जिंक, कपर, म्याङ्गनीज, सेलेनियम, भिटामिन सी, रिबोफ्लेभिन, थायामिन, प्यान्टोथेनिक एसिड, भिटामिन बी, नियासिन र फोलेट पाइन्छ ।

यसको सेवनले शरीरलाई पर्याप्त ऊर्जा प्रदान गर्नुका साथै लामो समयसम्म सन्तुष्ट राख्छ । तर, लौकाको खीर बनाउनमा चिनी (रिफाइन्ड चिनी) प्रयोग गर्नुहुँदैन। व्रतको समयमा यसको सेवन गर्नु बढी लाभदायक हुनेछ।

मखानाको खीर

दूध र मखनाको यो विशेष खीर व्रतको समयमा तौल घटाउन र चिनी नियन्त्रण गर्न मद्दत गर्दछ। १०० ग्राम मखानाले लगभग ३४७ क्यालोरी ऊर्जा दिन्छ। यो फाइबर, प्रोटिन, क्याल्सियम, म्याग्नेसियम, पोटासियम र फस्फोरसको पनि राम्रो स्रोत हो। मखाना तौल घटाउन पनि सहयोगी हुन सक्छ।

जर्नल अफ प्लान्ट न्युट्रिसनमा प्रकाशित एक अनुसन्धानको लेख अनुसार मखानामा क्याल्सियम, प्रोटिन पाइन्छ । यसमा जिंक, म्याग्नेसियम र आइरन पाइन्छ । मखानामा पाइने एन्टिअक्सिडेन्ट र निश्चित एमिनो एसिडले यसलाई छाला र मुटुको स्वास्थ्यको लागि विशेष खाना बनाउँछ। यसमा एन्टी एजिङ गुण हुन्छ । यसका साथै यसमा एन्टिब्याक्टेरियल, एन्टी इन्फ्लेमेटरी गुण पनि पाइन्छ ।

सिरे नुनको प्रयोग गर्न सकिन्छ

सिरे नुनलाई शुद्ध नुन मानिन्छ। त्यसैले यो व्रतमा प्रयोग गरिन्छ। यसलाई बनाउन कुनै रासायनिक प्रक्रिया संलग्न छैन। यो पूर्णतया प्राकृतिक हो र बनाइन्छ । जब समुद्र वा तालको नुन पानी वाष्पीकरण हुन्छ र सोडियम क्लोराइडको रंगीन क्रिस्टलहरू पछाडि छोड्छ। यसलाई हलाइट, सैन्धव लावण वा सिरे नुन पनि भनिन्छ।

पब मेड सेन्ट्रल का अनुसार यसमा आइरन, कोबाल्ट, कपर, म्याङ्गनीज, आइरन र जिंक जस्ता महत्वपूर्ण पोषक तत्वहरू पाइन्छ। सिरे नुन पाचनका लागि धेरै प्रभावकारी रूपमा काम गर्दछ। त्यसैले यसलाई व्रतको आहारमा समावेश गर्न सल्लाह दिइन्छ। यो एसिडिटी, ब्लोटिंग, कब्जियत, पेट दुखाइ र बान्ता को अवस्थामा प्रभावकारी छ।

 घिउ समावेश गर्नुपर्छ

घिउमा भिटामिन ए, भिटामिन सी, भिटामिन डी र भिटामिन के प्रचुर मात्रामा पाइन्छ । र एन्टिअक्सिडेन्ट गुणहरूले यसको गुणस्तर बढाउँछ। नेशनल लाइब्रेरी अफ मेडिसिनका अनुसार घिउमा बुटाइरिक एसिड (एक प्रकारको फ्याटी एसिड) पाइन्छ । यसरी यसले पाचन प्रणालीलाई सन्तुलनमा राख्छ। व्रत बस्दा पाचन सम्बन्धी समस्या हुनु सामान्य कुरा हो, यस्तो अवस्थामा घ्यू युक्त खानेकुराको सेवन गर्नाले यस्ता समस्याबाट छुटकारा पाउन सकिन्छ ।

घ्यूको सेवनले ऊर्जा दिन्छ। यसमा फ्याटी एसिडका साथै एन्टिमाइक्रोबियल र एन्टिफङ्गल गुणहरू हुन्छन्। यदि मधुमेहका बिरामी व्रत बसेको हो भने यो समयमा उच्च ग्लाइसेमिक इन्डेक्स खानामा घ्यू थप्दा रगतमा चिनीको मात्रामा कार्बोहाइड्रेटको प्रभाव कम हुन्छ र रगतमा चिनीको मात्रा बढ्नबाट रोक्छ।

व्रत बस्दा के खानु हुँदैन

उच्च क्यालोरी खाना 

व्रत बस्दा उच्च क्यालोरी युक्त खानेकुरा खाए धेरै भोक लाग्छ। अर्कोतर्फ, अधिकांश क्यालोरी युक्त खानेकुरामा नुन, चिनी र बोसोको मात्रा बढी हुन्छ। साथै, तिनीहरू कुनै पनि पोषक तत्व समावेश गर्दैनन्।

बारम्बार चिया नपिउने 

व्रतको समयमा धेरैजसो मानिसहरु बारम्बार चिया पिउने गर्छन् । यसले भोक लाग्दैन तर यसले फुल्ने कारण दिन्छ। यसको भोकसँग कुनै सरोकार छैन। साथै, खाली पेटमा चिनीको चिया पिउनाले रगतमा चिनीको स्तरलाई असर गर्छ । ऊर्जाको कमी महसुस गर्न सक्छ।

प्याकेटको जुस स्वस्थकर हुँदैन

आजकल बजारमा उपवासको समयमा खानका लागि विभिन्न प्रकारका परिकार पाइन्छ । आलु चिप्स देखि फास्ट प्लेट सम्म । त्यस्ता धेरै विकल्पहरू उपलब्ध छन्। यीमध्ये अधिकांश चीजहरू प्रशोधित हुन्छन्, जुन तेल, नुन आदि प्रयोग गरी बनाइन्छ। जसले व्रतको समयमा ब्लोटिंगको शिकार बनाउन सक्छ। त्यसैले सकेसम्म तिनीहरूबाट जोगिनु पर्छ।