भाइरल ज्वरोका बिरामी बढ्दै, कसरी जोगिने?
काठमाडौैं । बाँकेमा भाइरल ज्वरोका बिरामी बढिरहेका छन्। केही दिनदेखि भइरहेको वर्षा र गर्मीका कारण भाइरल फ्लु अर्थात् ज्वरो, रुघाखोकी, निमोनिया र झाडापखालाका बिरामीको सङ्ख्या बढेको विभिन्न अस्पतालले जनाएका छन्।
घाम लागेको बेला वर्षा वा वर्षा भइरहेको बेला घाम लाग्ने गरेका कारण यस्ता बिरामीको सङ्ख्या बढेको स्वास्थ्यकर्मीको भनाइ छ।
भेरी अस्पतालमा दैनिक सयदेखि दुई सय जनासम्म भाइरल फ्लुका बिरामी उपचारका लागि पुग्ने गरेको अस्पतालले जनाएको छ । विज्ञका अनुसार उच्च ज्वरो, रुघाखोकी, घाँटी दुख्ने, खसखस हुने, टाउको दुख्ने, नाक पोल्ने र सिँगान निस्कने र पखालासमेत लाग्ने लक्षण देखिने बिरामी अहिले अस्पतालमा सबैभन्दा बढी आउने गरेका छन्।
भाइरल ज्वरो भन्नाले शरीरको स्वास्थ्यलाई असर गर्ने भाइरल संक्रमणहरूको समूहलाई जनाउँछ। यसमा व्यक्तिमा उच्च तापक्रम, आँखामा जलन हुने, टाउको दुख्ने, शरीर दुख्ने, वाकवाकी लाग्ने र वाकवाकी लाग्ने जस्ता लक्षण देखिन्छन् ।
बालबालिका र वृद्धवृद्धाको रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता कमजोर हुने भएकाले उनीहरुमा भाइरल ज्वरो आउने सम्भावना बढी हुन्छ । ज्वरो आफैमा कुनै रोग होइन । यो कुनै न कुनै रोगको प्रमुख लक्षण हो । मुख्यतया भाइरल संक्रमणको लक्षण हो । भाइरल संक्रमणले आन्द्रा, फोक्सो र श्वास नली लगायत शरीरको कुनै पनि अंगलाई असर गर्न सक्छ।
भाइरल संक्रमणका कारण मानिसलाई ज्वरो आउन सक्छ। सामान्यतया उच्च ज्वरो हुनु भनेको शरीरको प्रतिरक्षा प्रणालीले आक्रमणकारी रोगजनकहरूसँग लडिरहेको संकेत हो। धेरै व्यक्तिहरूले स्व औषधि वा कहिलेकाहीँ चिसोसँगै उच्च ज्वरो आएमा एन्टिबायोटिक पनि लिन्छन्। जुन नराम्रो विचार हो। भाइरसले एन्टिबायोटिकलाई प्रतिक्रिया दिँदैन र लक्षणहरू सुधार गर्दैनन्।
एन्टिबायोटिकले खतरनाक ब्याक्टेरिया लाई नष्ट गर्छ। अनावश्यक एन्टिबायोटिकले पेटको सुरक्षात्मक स्तरलाई क्षति पुर्याउन सक्छ। राम्रो आन्द्राको वनस्पतिलाई मार्न सक्छ। पेटमा एसिडिटी हुन सक्छ। यदि बारम्बार लिइयो भने एन्टिबायोटिकले कलेजो र मृगौलालाई हानि पुर्याउन सक्छ। यदि १०३ डिग्री फरेनहाइट भन्दा बढी ज्वरो आएको छ । जुन धेरै दिनसम्म हट्दैन भने तुरुन्तै आफ्नो डाक्टरसँग परामर्श लिनुपर्छ।
भाइरल ज्वरोका लक्षण
कहिलेकाहीँ चिसो महसुस हुन्छ
शरीरको तापक्रम १०३ डिग्री फरेनहाइट सम्म वा माथि हुने
निर्जलीकरण
टाउको दुखाइ
मांसपेशी र संयुक्त दुखाइ
कमजोर महसुस गर्दै
भोकको कमी
प्रायः यी लक्षणहरू केही दिनमा आफैं समाधान हुन्छन्।
भाइरल ज्वरोको कारण
भाइरल ज्वरो भाइरस संक्रमणको कारण हुन्छ। भाइरसहरू धेरै सानो संक्रामक एजेन्टहरू हुन्। यी भाइरस शरीरको सामान्य कक्षहरूमा प्रवेश गर्छन् र विभाजित गरिरहन्छन्। ज्वरो भनेको भाइरस विरुद्धको शरीरको प्रतिरक्षा प्रतिक्रिया हो। किनभने धेरै भाइरसहरू तापक्रममा हुने परिवर्तनहरूप्रति धेरै संवेदनशील हुन्छन् । ज्वरोमा शरीरको तापक्रममा द्रुत वृद्धिले भाइरस संक्रमणको लागि शरीरको अनुकूलन क्षमतालाई कम गर्छ।
संक्रमित हुने जोखिम
भाइरस संक्रमण भाइरसबाट संक्रमित व्यक्ति वा होस्ट र वाहकसँग नजिकको सम्पर्कबाट फैलिन सक्छ । एक व्यक्ति जसले भाइरसलाई एक व्यक्तिबाट अर्को व्यक्तिमा सार्न सक्छ।
संक्रमित व्यक्तिबाट भाइरस युक्त थोपाहरू सास लिएर पनि भाइरल ज्वरो फैलाउन सक्छ। भाइरल ज्वरोको मुख्य कारण मौसमी फ्लू हो।
भाइरस संक्रमित व्यक्तिसँग खाना र पेय पदार्थ साझा गर्दा भाइरल ज्वरो फैलिन सक्छ।
विशेषगरी बालबालिकामा दूषित पानी पिउनाले भाइरल ज्वरो पनि सर्छ ।
भाइरल ज्वरो यौन क्रियाकलापको क्रममा संक्रमित व्यक्तिको शारीरिक तरल पदार्थको सम्पर्कमा आएर पनि साथीमा फैलिन सक्छ। भाइरल ज्वरो निम्त्याउने लामखुट्टे वा टिक्स जस्ता कीराको टोकाइबाट भाइरस एक व्यक्तिबाट अर्को व्यक्तिमा फैलिन सक्छ । डेंगु ज्वरो, पहेंलो ज्वरो, जिका र चिकनगुनिया यी कीराको टोकाइबाट हुने मुख्य भाइरल ज्वरो हुन्। भाइरल ज्वरो एक संक्रमित व्यक्तिसँग रगत आदानप्रदान गर्दा, लागूऔषध र सुईको साझा प्रयोग गर्दा फैलिन सक्छ।
भाइरल ज्वरोको उपचार
हल्का भाइरल ज्वरोको लागि सामान्यतया प्यारासिटामोल वा आइबुप्रोफेन जस्ता औषधिहरू सिफारिस गर्छन्। तातो नुहाउने र इलेक्ट्रोलाइट पेयहरूले पनि मांसपेशी दुखाइ, थकान र पखालालाई कम गर्न सक्छ।
उच्च ज्वरोमा प्रत्येक ४ देखि ६ घण्टामा प्यारासिटामोलको उच्च औषधि लिन सिफारिस गर्न सक्छन्। चिकित्सकको सल्लाहबिना कुनै पनि औषधि खान हुँदैन । डाक्टरहरूले पनि उच्च ज्वरो कम गर्न र गम्भीर रूपमा बिरामी व्यक्तिहरूमा पारासिटामोल इन्ट्राभेनसको रूपमा दिन्छन्। भाइरल ज्वरोको समयमा दोस्रो ब्याक्टेरियल संक्रमणहरू रोक्न एन्टिबायोटिकहरू लेख्न सक्छन्।
