एउटा चिनियाँ कला जसले पार्किन्सन रोगलाई ढिलो गर्न सक्छ
चीनमा गरिएको एक अध्ययनले ताई ची नामक चिनियाँ मार्सल आर्टको अभ्यास गर्नाले मस्तिष्कको गम्भीर रोग पार्किन्सन्सका लक्षणहरू वर्षौंसम्म टार्न सकिने खुलासा भएको छ ।
पार्किन्सन्स एक मस्तिष्क रोग हो, जसमा बिरामीको अवस्था बिस्तारै बिग्रन्छ। समयको साथ, यसबाट पीडित व्यक्तिलाई आफ्नो शारीरिक गतिविधिमा नियन्त्रण राख्न गाह्रो हुन्छ।
तर जर्नल अफ न्यूरोलोजी न्यूरोसर्जरी एन्ड साइकियाट्रिकमा प्रकाशित एक अध्ययनले ताई चीले पार्किन्सन्स रोगको प्रगतिलाई सुस्त बनाउन सक्ने दाबी गरेको छ।
यस अध्ययनमा पार्किन्सन रोगबाट पीडित ३३४ बिरामीलाई समावेश गरिएको थियो । तीमध्ये १ सय ४७ बिरामीको समूहले हप्तामा दुई पटक एक घण्टा ताइ ची अभ्यास गरे।
हप्तामा दुई पटक यो मार्शल आर्ट अभ्यास गर्ने मानिसहरूले यो मार्शल आर्ट अभ्यास नगर्नेहरूको तुलनामा कम समस्याको सामना गर्नुपर्ने हुन्छ।
पार्किन्सन रोग के हो ?
पार्किन्सन रोग बुझ्नको लागि संसारभर अनुसन्धान जारी छ। तर अहिलेसम्म थाहा पाएका अनुसार यो रोगबाट पीडित व्यक्तिले आफ्नो शारीरिक क्रियाकलापमा नियन्त्रण गुमाउँछ ।
उदाहरणका लागि, उसलाई कम्पन र मांसपेशी कठोरता जस्ता समस्याहरू हुन्छन्। यसका साथै यस रोगबाट पीडित व्यक्तिलाई शारीरिक सन्तुलन र समन्वय कायम राख्न पनि कठिनाइ हुन्छ ।
चीनको सांघाई जिओ टोङ विश्वविद्यालयको स्कूल अफ मेडिसिनले गरेको अध्ययनले पार्किन्सनका सयौं बिरामीको स्वास्थ्य पाँच वर्षसम्म अनुगमन गरेको थियो।
यसमा १४७ जनाको समूहले नियमित ताई ची अभ्यास गरे भने १८७ जनाको समूहले अभ्यास गरेनन् ।
यो परम्परागत चिनियाँ अभ्यासमा ढिलो र कोमल चालहरू साथै गहिरो सास फेर्न समावेश थियो।
परोपकारी पार्किन्सन्स युकेले ताई चीलाई ढिलो चल्ने शारीरिक गतिविधिको रूपमा वर्णन गर्दछ जसले जीवन र मुड सुधार्न मद्दत गर्दछ।
अनुसन्धानकर्ताले ताई ची अभ्यास गर्ने समूहहरूमा लक्षण, चाल र सन्तुलनको अध्ययन गरे र पत्ता लगाए कि रोग सुस्त भयो।
बिरामीहरूको समूहमा
रिंगटा लागेर ढल्ने समस्याको कमी
पिठ्युँ दुखाइको कमी
मेमोरी र एकाग्रता सम्बन्धी समस्याहरूमा कमी।
निद्रा र जीवनको गुणस्तर सुधार।
यसअघि, पार्किन्सन्सबाट पीडित व्यक्तिहरू जसले छ महिनासम्म ताई ची अभ्यास गरेका थिए, उनीहरूले राम्रोसँग हिँड्न सक्ने, सन्तुलन र मुद्रामा पनि सुधार गर्ने जस्ता धेरै अवस्थामा सुधार देखे।
‘अनुसन्धान थोरै मानिसमा भयो’
डा. जेन ली र उनका सह लेखकहरू, जर्नल अफ न्यूरोलोजी न्यूरोसर्जरी र साइकियाट्रीमा लेख्दै भन्छन्, ‘उनीहरूको अध्ययनले ताई चीको अभ्यासले पार्किन्सन्स रोगमा शक्तिशाली प्रभाव पारेको देखाउँछ।’
‘तर तिनीहरू यो पनि विश्वास गर्छन् कि यो अनुसन्धान धेरै थोरै व्यक्तिहरूमा गरिएको छ र यसले ताई ची मात्र बिरामीहरूको समूहमा सकारात्मक परिवर्तनको कारण हो भनेर प्रमाणित गर्दैन।’
ताइ चीले पार्किन्सनको प्रभावलाई कम गर्न सक्छ। तर, पार्किन्सनका लागि ताई ची लाभदायक छ भनी मात्र पर्याप्त छैन। आफ्नो जीवनशैलीलाई सक्रिय राख्ने कुनै पनि काम गर्नुभयो भने, रोगीलाई पक्कै फाइदा हुनेछ। पार्किन्सन्सको बारेमा प्रकाशित गरिएको नयाँ अध्ययनमा यो पुष्टि गर्नका लागि थप अध्ययनहरू प्रकाशित नभएसम्म टिप्पणी गर्न नसकिने उनी बताउँछन् ।
ताइ ची के हो र यसका फाइदाहरू के के छन् ?
ताई ची मार्शल आर्ट को एक विधा हो। चीनबाट सुरु भएको हो । त्यहाँ ढिलो चालहरू छन् र गहिरो सास लिइन्छ।
ताई ची मार्फत शरीरलाई शारीरिक र भावनात्मक रूपमा फिट राख्न सकिन्छ।
ताई ची दीर्घकालीन रोगका लागि निकै फाइदाजनक हुने चिकित्सकहरू बताउँछन् ।
मुम्बईको लीलावती, हिन्दुजा र धीरुभाई अम्बानी अस्पतालमा बिरामीहरूलाई ताई ची तालिम दिने सन्दीप देसाईका अनुसार ताई चीका अनगिन्ती फाइदाहरू छन्।
ताइ चीले शरीरको सन्तुलन सुधार्छ। यसले मेरुदण्डको चोट र घुँडाको चोट निको पार्न मद्दत गर्छ।
ताई ची मार्फत शारीरिक मुद्रा सुधार गर्न सकिन्छ। यसले शरीर मात्र होइन मनलाई पनि शान्त बनाउँछ। ताई ची नियमित रूपमा गर्नाले रक्तचाप र प्रतिरक्षा प्रणालीमा सुधार हुन्छ र फोक्सोमा पर्ने दबाबलाई पनि कम गर्न सकिन्छ। यसले शरीरमा अक्सिजनको मात्रा बढाउँछ र शरीरको सन्तुलन पनि सुधार्छ।
डा. विकास गुप्ता बताउँछन्, ‘केही समयदेखि भारतमा पार्किन्सन्सका बिरामीको सङ्ख्या लगातार बढ्दै गएको छ किनभने आयु पनि पहिलेको तुलनामा बढेको छ, त्यसैले यो समस्या पनि पहिलेभन्दा बढी देखिएको छ ।
ताई ची विज्ञ सन्दीप देसाई पार्किन्सनजस्ता रोगको पुनर्स्थापना कार्यक्रममा ताई चीलाई समावेश गरि जनतामा यसबारे चेतना अभिवृद्धि गर्नुपर्ने बताउँछन् ।
