बच्चाहरु मा बाथ हृदय रोग के हो?
विश्वमा चार करोड मानिसहरु बाथ हृदय रोग (आरएचडी) बाट प्रभावित छन् । हरेक वर्ष तीन लाख मानिसहरु यस रोग को कारण मर्छन्।
विश्व मुटु महासंघ (डब्लुएचएफ) का अनुसार यो बाल्यकालमा लाग्ने रोग हो । यसले मृत्यु र अपाङ्गता पनि निम्त्याउन सक्छ। यो रोग पिछडिएका र विकासोन्मुख देशमा बढी पाइने संस्थाले जनाएको छ ।
ग्लोबल बर्डन अफ डिजिज (२०१९) प्रतिवेदन अनुसार ५ देखि १४ वर्षका बालबालिकामा १ दशमलव ५ लाखभन्दा बढी नयाँ आरएचडीका घटनाहरू रिपोर्ट गरिएका छन् भने यसबाट पीडित बालबालिकाको संख्या ७ लाखभन्दा बढी छ।
अनुसन्धानले के भन्छ ?
डब्ल्यूएचओका अनुसार यो रोगले प्रायः ५ देखि १८ वर्ष उमेरका बालबालिकालाई असर गर्छ। यो रोग बढेपछि मुटुको भल्भ बिग्रन थाल्छ ।
एक विशेष प्रकारको ब्याक्टेरिया (स्ट्रेप्टोकोकल फरिन्जाइटिस) बालबालिकालाई यो रोग लाग्नको लागि जिम्मेवार हुन्छ। यो रोगमा बच्चा वा किशोरलाई ज्वरो आउँछ र त्यसपछि रुमेटिक फिभर (ज्वरो) को आक्रमण सुरु हुन्छ।
लक्षण
दुखेको घाँटी
ज्वरो आउनु
घुँडा, कुहिनो र नाडीमा दुखाइ
थकित हुनु
आरएचडीको अन्य लक्षण
प्यान्टिङ
खोकी
छातीको दुखाइ
जोर्नी दुख्ने
थकित हुनु
पेट, हात र खुट्टा सुन्निने
छिटो सास फेर्नु
पीडित बालबालिकामा त्यस्तो गुनासो नहुने र पछि यो रोगले मुटुमा असर गरेको थाहा हुन्छ । यो रोगमा राम्रोसँग सास फेर्न नसक्दा मुटुको धड्कन बढ्छ। छिटो सास फेर्नु भनेको मुटुले रगत पम्प गर्न नसक्दा मुटुले काम गर्न थालेको मात्र हो। यसको असर फोक्सोमा पर्न जान्छ र त्यसले गर्दा उसलाई हाँस्न थाल्छ वा छाती दुख्न थाल्छ।
गर्भावस्था को समयमा आरएचडी
यो रोग एक अर्काबाट सर्छ। खासगरी भीडभाड हुने ठाउँ र सरसफाइमा ध्यान नदिने ठाउँमा।
यो रोग अफ्रिकी देशहरू, मध्य पूर्व, दक्षिण पूर्व एशिया र पश्चिमी प्रशान्त देशहरूमा पाइन्छ।
विश्व मुटु महासंघका अनुसार केटा र पुरुषको तुलनामा केटी र महिलामा बाथ रोग लाग्ने सम्भावना दोब्बर हुन्छ ।
गर्भावस्थाको समयमा मुटुको समस्यामा पनि बाथ हृदय रोगले महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ।
उपचार
गर्भवती महिलालाई यो रोगको कारण हृदयघात र अनियमित हृदयघात वा एरिथमियाको जोखिम पनि हुन्छ।
यस रोगलाई गम्भीरताका साथ उपचार गर्नुपर्ने र औषधि नियमित खानुपर्ने चिकित्सकहरू बताउँछन् ।
यस रोगको सुरुमा एन्टिबायोटिकले उपचार गर्न सकिन्छ । साथै, अवस्था अलिकति खराब भएमा पेनिसिलिनको सुई पनि दिइन्छ।
विश्व मुटु महासंघ र चिकित्सकहरुले आरएचडीका बिरामी बढी भएका देशमा औषधिको उपलब्धतामा मात्रै ध्यान नदिने सरसफाइलाई पनि प्राथमिकतामा राखेर रोग फैलिनबाट रोक्न सुझाव दिएका छन् ।
बीबीसी हिन्दी
