यी हर्मोनको उतारचढावले तौल बढाउन सक्छ
नियमित जीवनशैलीका गतिविधिहरू जस्तै शारीरिक निष्क्रियता, गलत खानपान, तनाव आदिले मानिसलाई दिनप्रतिदिन मोटो बनाउँदैछ। यी चीजहरू बाहेक हर्मोनले तौल व्यवस्थापनमा ठूलो भूमिका खेल्छ। हर्मोन सन्तुलित भएन भने तौल छिट्टै बढ्न सक्छ । जबकि धेरैको तौल छिट्टै घट्न थाल्छ ।
यी ५ हर्मोनले तौल बढाउन सक्छ
मोटोपना र लेप्टिन
लेप्टिन फ्याट कोशीकाहरूद्वारा उत्पादन गरिन्छ र हाम्रो रक्त प्रवाहमा स्राव हुन्छ। लेप्टिनले मानिसको दिमागमा भएका विशेष केन्द्रहरूमा काम गरेर भोक नियन्त्रण गर्ने काम गर्छ । जसले गर्दा खाना खाने इच्छा कम हुन्छ। यसले शरीरमा बोसो भण्डारणको प्रतिबन्ध पनि सुनिश्चित गर्दछ।
लेप्टिन बोसोबाट उत्पादन हुन्छ । त्यसैले मोटो व्यक्तिहरूमा सामान्य तौल भएका मानिसहरूको तुलनामा लेप्टिनको मात्रा बढी हुन्छ। यद्यपि, लेप्टिनको उच्च स्तरले मोटो व्यक्तिहरू लेप्टिनको प्रभावहरूप्रति संवेदनशील हुँदैनन्। र, तिनीहरू खानाको समयमा र पछि सन्तुष्ट महसुस गर्दैनन्। यस्तो अवस्थामा मानिसले धेरै खाँदा तौल बढ्ने खतरा हुन्छ ।
मोटोपना र इन्सुलिन
इन्सुलिन प्यान्क्रियाजद्वारा उत्पादित हर्मोन हो । जुन कार्बोहाइड्रेट र फ्याट उप पाचनको नियमनको लागी महत्वपूर्ण छ। इन्सुलिनले रगतबाट ग्लुकोज (चिनी) लाई मांसपेशी र फ्याट टिस्युमा उत्तेजित गर्छ। यो दैनिक कार्यका लागि ऊर्जाको उपलब्धता सुनिश्चित गर्न र परिसंचरण ग्लुकोजको सामान्य स्तर कायम राख्न महत्त्वपूर्ण प्रक्रिया हो।
मोटोपना भएको व्यक्तिमा, इन्सुलिन संकेतहरु कहिलेकाहीं हराउँछन् र तन्तुहरूले अब ग्लुकोज स्तरलाई विनियमित गर्न सक्षम हुँदैनन्। यसले टाइप २ मधुमेह र मेटाबोलिक सिन्ड्रोमको विकास गर्न सक्छ।
मोटोपना र यौन हर्मोनहरू
शरीरमा बोसोको वितरणले मोटोपना सम्बन्धित अवस्थाहरू जस्तै हृदय रोग, स्ट्रोक, र गठियाका केही रूपहरूको विकासमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ। हाम्रो पेट वरपरको बोसो हाम्रो पेट, कम्मर र तिघ्राको बोसो भन्दा रोगको लागि ठूलो जोखिम कारक हो। एस्ट्रोजन र एन्ड्रोजनले शरीरमा बोसो वितरण निर्धारण गर्न मद्दत गर्दछ। एस्ट्रोजेन महिलाहरुमा अण्डाशय द्वारा बनाईएको सेक्स हर्मोन हो। तिनीहरू प्रत्येक अवधि चक्रमा ओभुलेसन उत्प्रेरित गर्न जिम्मेवार छन्।
रजोनिवृत्ति पछि पुरुष र महिलाको अण्डाशयमा एस्ट्रोजन उत्पादन सीमित हुन्छ। यसको सट्टा, अधिकांश एस्ट्रोजन तिनीहरूको शरीरमा बोसोमा उत्पादन गरिन्छ। मानिसको उमेर बढ्दै जाँदा यी स्तरहरू बिस्तारै घट्दै जान्छन्। प्रजनन उमेरका महिलाहरूले आफ्नो शरीरको तल्लो भाग (नसपाती आकारको) मा बोसो जम्मा गर्ने गर्छन, वृद्ध पुरुषहरू र रजोनिवृत्तिपछिका महिलाहरूले पेटको वरिपरिको भागमा बोसो जम्मा गर्ने गर्छन् (स्याउको आकारको)। अ एस्ट्रोजनको कमीले छिटो वजन बढाउने अध्ययनले देखाएको छ।
मोटोपन र वृद्धि हर्मोन
हाम्रो मस्तिष्कमा रहेको पिट्युटरी ग्रन्थीले वृद्धि हर्मोन उत्पादन गर्छ । जसले व्यक्तिको उचाइलाई असर गर्छ र हड्डी र मांसपेशीहरू निर्माण गर्न मद्दत गर्छ। ग्रोथ हर्मोनले मेटाबोलिज्मलाई असर गर्छ (ऊर्जाको लागि हामीले ग्लुकोज जलाउने दर)। अधिक तौल भएका व्यक्तिहरूमा ग्रोथ हर्मोनको स्तर सामान्य तौल भएका मानिसहरूको भन्दा कम हुने अनुसन्धानले पत्ता लगाएको छ ।
भड्काऊ कारक र मोटापा
मोटोपना बोसो तन्तु भित्र कम ग्रेड पुरानो सूजनसंग सम्बन्धित हुन सक्छ। अत्यधिक बोसो भण्डारणले फ्याट कोशिकाहरू भित्र तनाव प्रतिक्रियाहरू बढाउँछ, फलस्वरूप फ्याट कोशिकाहरू र फ्याट टिस्यु भित्र प्रतिरक्षा कोशीकाहरूबाट भड्काऊ कारकहरू निस्कन्छ।
यी सबै हर्मोनहरू एक अर्काबाट भिन्न छन् र तिनीहरूलाई सन्तुलित राख्न विभिन्न गतिविधिहरू र खानपानमा ध्यान दिन आवश्यक छ। हर्मोनल सन्तुलन कायम राख्न आफैलाई सक्रिय राख्नु धेरै महत्त्वपूर्ण छ। यस बाहेक आफ्नो नियमित आहारमा स्वस्थ र सन्तुलित खाना समावेश गर्ने प्रयास गर्नुपर्छ ।
