ईर्ष्या किन हुन्छ? 

काठमाडौं । मानिसमा रिस, क्रोध, चिडचिडापन र खुशीको भावना सामान्य छ। प्रत्येक व्यक्तिमा परिस्थिति अनुसार त्यस्ता भावनाहरू हुन सक्छन् र यसलाई सामान्य मानिन्छ। केही मानिसहरू बिना कारण आफ्नो पार्टनर, साथी, परिवार वा वरपरका मानिसहरूसँग ईर्ष्या वा ईर्ष्या गर्न थाल्छन्। यो धेरैजसो मानिसहरू अरूको प्रगति वा राम्रो गरिरहेको देख्छन्। 

यदि कुनै व्यक्ति यो गम्भीर मानसिक समस्याले पूर्णतया ग्रसित छ भने, यसलाई बेवास्ता गर्नु हुँदैन। जसका कारण मानिसको शारीरिक र मानसिक स्वास्थ्यमा गम्भीर असर पर्न सक्छ ।

इर्ष्या एक भावना हो जसमा व्यक्तिले अरूको समृद्धि र खुशीप्रति नकारात्मक भावनाहरू विकास गर्छ। ईर्ष्या गर्ने मानिसहरूमा नकारात्मक र ईर्ष्यालु भावनाहरू हुन्छन् । व्यवहारको, ईर्ष्या विचार, भावना र कार्यहरूको एक जटिलता हो जसले आत्मसम्मान वा सम्बन्धको गुणस्तरलाई धम्की दिन्छ।

ईर्ष्या कसरी मानसिक डिसअर्डर बन्छ ?

धेरै पटक सम्बन्धमा ईर्ष्या उत्पन्न हुन्छ। तथापि, केही अवस्थामा, ईर्ष्या गम्भीर समस्याको कारण हुन सक्छ। यदि यस्तो व्यवहार लामो समयसम्म रह्यो भने, यसलाई बेवास्ता गर्नु हुँदैन।  साथी वा व्यक्तिले २–५ वर्षपछि पनि कुनै कारणविना नै अर्काको फोन वा म्यासेज चेक गरिरहन्छ वा ईर्ष्याको भावनामा रहन्छ भने त्यसलाई प्याथोलोजिकल मान्नुपर्छ । 

विलियम शेक्सपियरको पुस्तकमा ओथेलो सिन्ड्रोममा स्पष्ट रूपमा भनिएको छ, यदि साथीले आँखा चिम्लिएर आफ्नो पार्टनर अविश्वासी छ भनी विश्वास गर्छ र उसको व्यवहार कुनै कारण वा कारक बिना असामान्य हुन सक्छ। पागल भ्रामक ईर्ष्या मानिन्छ।

इर्ष्याको स्तर बुझ्नु अघि, मानसिक स्वास्थ्यको स्तरहरू जान्न महत्त्वपूर्ण छ, जस्तै मानसिक डिसअर्डर, मानसिक तनाव र मानसिक स्वास्थ्य। 

स्तर १ः कहिलेकाहीं ईर्ष्याको भावना जसले मानसिक स्वास्थ्यलाई असर गर्दैन ।

स्तर २ः अरूको सफलता र समृद्धि जस्ता बाह्य कारकहरूको कारण ईर्ष्या हुन सक्छ । 

स्तर ३ः मानसिक डिसअर्डरको रूपमा ईर्ष्या। कतिपय अवस्थामा, ईर्ष्याले गम्भीर विकारको रूप लिन्छ।

ईर्ष्याको उपचार

ईर्ष्या हटाउन मनमा राखेर नभई मानसिकता बदल्नु र भावनालाई व्यक्त गर्नु जरुरी छ । यसले आपसी मतभेदहरू हटाउन र जलन समाप्त गर्न मद्दत गर्दछ। तर, जब ईर्ष्याको बानी अर्को स्तरमा पुग्छ, व्यक्तिलाई उपचार र उपचार चाहिन्छ। यदि उचित उपचार गरियो भने, यो अवस्था पूर्ण रूपमा निको हुन सक्छ। डाक्टरहरूले बिरामीको अवस्थाको आधारमा यो मानसिक अवस्थालाई विभिन्न तरिकामा उपचार गर्न सक्छन्।