पाचन प्रणालीलाई बलियो बनाउन यी उपाय अपनाउनुहोस्

काठमाडौं । पाचन प्रणालीले शरीरलाई आवश्यक पोषक तत्व प्रदान गर्न खानु भएको खानालाई प्रशोधन गर्दछ। यदि आफ्नो पाचन प्रणालीको स्वास्थ्यमा ध्यान नदिए शरीरले ती आवश्यक पोषक तत्वहरू अव शोषित गर्न समस्यामा पर्न सक्छ। खाने खाना र जीवनशैलीले पाचन प्रणालीमा प्रत्यक्ष प्रभाव पार्छ। 

पाचन प्रणाली सुधार गर्ने प्राकृतिक तरिका

पाचन समस्या छ भने आफ्नो आहार परिवर्तन गर्न आवश्यक छ। पाचन प्रणालीलाई मजबुत बनाउने केहि उपाय यस्ता छन् । 

परिष्कृत कार्बोहाइड्रेट, स्याचुरेटेड फ्याट र एडिटिभयुक्त खानेकुराले पाचन सम्बन्धी विकारहरू हुने खतरा बढाउँछ। ग्लुकोज, नुन र अन्य रसायनयुक्त खानेकुराले आन्द्राको सुजनको जोखिम बढाउँछ। ट्रान्स फ्याट धेरै प्रशोधित खानाहरूमा पाइन्छ। यी मुटुको स्वास्थ्यको लागि राम्रो मानिँदैन र अल्सरेटिभ कोलाइटिसको सम्भावना बढाउन सक्छ।

कम क्यालोरी पेय पदार्थहरू र आइसक्रिम जस्ता प्रशोधित खानाहरूमा प्राय कृत्रिम मिठाईहरू हुन्छन्, जसले पाचन समस्याहरू निम्त्याउन सक्छ। ५० ग्राम कृत्रिम मिठाईको सेवनले ७० प्रतिशत मानिसमा पखाला र पखाला लाग्ने एक अध्ययनले देखाएको छ । यसबाहेक, कृत्रिम मिठाईले पनि खराब ब्याक्टेरियाको संख्या बढाउन सक्छ।

वैज्ञानिक प्रमाणहरूले सुझाव दिन्छ । उच्च पोषक तत्वहरूको आहारले पाचन रोगहरूबाट बचाउँछ। त्यसकारण, सम्पूर्ण खानामा आधारित आहार खानु र खानेकुराहरू (जस्तै रोटी, केक, कुकीज, आदि) को मात्रा सीमित गर्नु पाचनका लागि उत्तम हुन्छ।

प्रशस्त मात्रामा फाइबर 

फाइबर राम्रो पाचन को लागी लाभदायक छ। उच्च फाइबरयुक्त आहारले पाचन प्रणालीलाई बलियो राख्छ र कब्जियतको सम्भावना पनि कम गर्छ। फलफूल, कागती, तरकारी, सागसब्जी आदिमा फाइबर ठूलो मात्रामा पाइन्छ। उच्च फाइबरयुक्त आहारले अल्सर, बवासीर, डाइभर्टिकुलिटिस जस्ता समस्याहरूको जोखिम कम गर्छ।

एकेडेमी अफ न्यूट्रिशन एण्ड डाइटेटिक्सका अनुसार प्रोबायोटिक्सले पेटमा स्वस्थ ब्याक्टेरियालाई सहयोग गर्छ। प्रोबायोटिक्स केरा, जई, प्याज र फलफूल सहित कच्चा फलफूल, तरकारी र सम्पूर्ण अन्नमा पाइन्छ।

आहारमा स्वस्थ बोसो समावेश गर्ने

राम्रो पाचनका लागि स्वस्थ बोसो आवश्यक छ। बोसोले खाना पछि सन्तुष्ट महसुस गर्न मद्दत गर्दछ र उचित पोषक तत्व अवशोषणको लागि पनि आवश्यक छ। अध्ययनहरूले ओमेगा ३ फ्याटी एसिडले अल्सरेटिभ कोलाइटिसको विकासको जोखिम कम गर्ने देखाएको छ ।

ओमेगा३ फ्याटी एसिड भएका खानेकुराहरूमा फ्ल्याक्स सीड, चिया सीड, नट (विशेष गरी ओखर), साथै फ्याटी माछाहरू जस्तै साल्मन, म्याकरेल र सार्डिनहरू पर्छन्।

हाइड्रेटेड रहने

तरल पदार्थको कम सेवनले कब्जियत निम्त्याउँछ। विशेषज्ञहरूले कब्जियत कम गर्न प्रति दिन ५०–६६ औंस (१.५–२ लिटर) गैरक्याफिनयुक्त तरल पदार्थ पिउन सिफारिस गर्छन्। गर्मि मौसममा थप आवश्यक पर्दछ। पानी बाहेक हर्बल चिया, गैर क्याफिन पेय पदार्थ, नरिवल पानी आदि पनि सेवन गर्न सकिन्छ । यस बाहेक धेरै फलफूल र तरकारीहरू उपभोग गर्नुपर्छ जसमा पानीको मात्रा धेरै हुन्छ, जस्तैस काकडी, टमाटर, खरबुजा, स्ट्रबेरी, अंगुर, तरबूज आदि।

आन्द्राको स्वास्थ्यको लागि पोषक तत्वहरू समावेश गर्नुपर्छ 

प्रोबायोटिक्स

प्रोबायोटिक्स लाभकारी ब्याक्टेरिया हो। यी राम्रो ब्याक्टेरियाले अपच गर्न नसकिने फाइबर भत्काएर पाचनमा मद्दत गर्छ। प्रोबायोटिक्सले कब्जियत र पखालाको लक्षणहरू सुधार गर्न सक्छ। यी किण्वित खानाका साथै दहीमा पाइन्छ।

ग्लूटामाइन

यो एक एमिनो एसिड हो जुन पेट को स्वास्थ्यको लागी राम्रो छ। भटमास, अण्डा र बदाम जस्ता खानेकुराहरू खाएर आफ्नो ग्लुटामाइन स्तर बढाउन सकिन्छ ।

जिंक

यो खनिज स्वस्थ आन्द्राका लागि महत्त्वपूर्ण छ। शरीरमा यसको कमीले धेरै प्रकारका ग्यास्ट्रोइंटेस्टाइनल विकारहरू निम्त्याउन सक्छ। जस्ता पूरकहरू पखाला, कोलाइटिस र अन्य पाचन समस्याहरूको उपचारमा लाभदायक पाइन्छ। जस्तामा भरपूर खाद्य पदार्थहरूमा गाईको मासु र सूर्यमुखी बीउहरू समावेश छन्।

निश्चित तालिकामा खाना खाने

नियमित समयमा खाना र स्वस्थ स्न्याक्स उपभोग गर्नु पाचन प्रणालीलाई बलियो बनाउने उत्तम तरिका हो। त्यसैले हरेक दिन बिहानको खाजा, खाजा, स्न्याक्स र बेलुकाको खाना एकै समयमा खाने सुनिश्चित गर्नुपर्छ।

नियमित रूपमा व्यायाम गर्ने

नियमित व्यायामले  पाचन प्रणाली मार्फत खानाहरू सार्न मद्दत गर्दछ, जसले कब्जियत कम गर्न मद्दत गर्दछ। साथै, सक्रिय रहनुले स्वस्थ तौल कायम राख्न मद्दत गर्दछ, जुन तपाईको पाचन स्वास्थ्यको लागि राम्रो छ। त्यसैले, आफ्नो सूचीमा नियमित व्यायाम समावेश गर्नुपर्छ।

तनाव व्यवस्थापन गर्ने

तनावले पाचन प्रणालीमा नराम्रो असर पार्न सक्छ। यो पेटको अल्सर, पखाला, कब्जियत र सूजन आन्द्रा रोगसँग सम्बन्धित छ। वास्तवमा, तनाव हर्मोनले  पाचनलाई सीधा असर गर्छ। धेरै अध्ययनहरूले पत्ता लगाएका छन् तनाव व्यवस्थापन प्रविधिहरू जस्तै ध्यान, योग, इरिटेबल आंत्र रोग भएका मानिसहरूमा लक्षणहरू कम गर्दछ। त्यसैले गहिरो सास फेर्न, ध्यान वा योग जस्ता तनाव व्यवस्थापन प्रविधिहरू समावेश गर्दा तपाईंको मानसिक स्वास्थ्य मात्र होइन पाचन प्रक्रियामा पनि सुधार हुन्छ।

खराब बानी त्याग्ने

धुम्रपान, अत्याधिक क्याफिन र मदिरा सेवनले पाचन प्रणालीको काममा बाधा पु¥याउन सक्छ र पेटमा अल्सर र मुटुको जलन जस्ता समस्या निम्त्याउन सक्छ । पाचन प्रणालीलाई बलियो बनाउन, यी खराब बानीहरूबाट टाढा रहनु महत्त्वपूर्ण छ।