उच्च गर्मीमा डिहाइड्रेसन भए के गर्ने?

मानव शरीरको लगभग ६० प्रतिशत पानीले बनेको हुन्छ। शरीरमा पानीको मात्रा सही मात्रामा हुँदा जोर्नी, आँखा र अन्य अंगहरूले पर्याप्त मात्रामा नमी पाउँछन्। यसले फोहोर र विषाक्त पदार्थहरू हटाउन मद्दत गर्दछ। यसले उचित पाचन र स्वस्थ छालाको हेरचाहमा पनि मद्दत गर्दछ। शरीरबाट अत्यधिक मात्रामा पानी कम हुनुलाई डिहाइड्रेसन भनिन्छ। यसमा नुनको कमी ( डिहाइड्रेसनमा सोडियम क्लोराइडको कमी) पनि हुन्छ।

निर्जलीकरण किन हुन्छ? 
 
ज्वरो, पखाला, मदिरा सेवन र क्याफिनको सेवनले डिहाइड्रेसन हुन सक्छ। कम पानी पिएर र धेरै पसिना आएपछि पनि यस्तो हुन्छ । निर्जलीकरणले सबै उमेरका मानिसहरूलाई असर गर्न सक्छ। यो वृद्ध, शिशु र साना बच्चाहरु मा सामान्य छ।

निर्जलीकरण निको पार्ने उपाय

निर्जलीकरणको अवस्थामा, पहिले पानीको खपत बढाउन आवश्यक छ। नियमित अन्तरालमा पानी वा अन्य स्पष्ट तरल पदार्थको सानो चुस्की लिँदा पानीको स्तर कायम राख्न र शरीरलाई पुन हाइड्रेट गर्न मद्दत गर्न सक्छ।

न्यूट्रियन्ट जर्नलमा भएको अध्ययनका अनुसार खेलाडीहरूले डिहाइड्रेसन पछि पानी र तरल पदार्थ लिन थालेका छन्। निष्कर्षहरूले निर्जलीकरण पछि तरल पदार्थ सेवनले गर्मी र तनाव कम गर्छ। शरीरमा पानीको आपूर्ति बढ्ने सुझाव दिए।

इलेक्ट्रोलाइट युक्त वा कार्बोहाइड्रेट युक्त पेय पदार्थहरूको खपत (इलेक्ट्रोलाइट)

डिहाइड्रेसन पछि इलेक्ट्रोलाइट्स भर्ने पेय पदार्थ सेवन गर्नुपर्छ। कार्बोहाइड्रेट युक्त पेय पदार्थ, खेल पेय पनि सेवन गर्न सकिन्छ। कागती, खरबुजा , कागतीको पानी गर्मीको दिनमा पिउन सकिन्छ। शरीरलाई डिहाइड्रेट, स्फूर्ति र शक्ति प्रदान गर्न कागती पानी पिउनुपर्छ।

घरेलु ओआरएस

ओरल डिहाइड्रेसन सोलुसनमा नुनको निश्चित मात्रा हुन्छ। जुन शरीरलाई आवश्यक हुन्छ। यसले तुरुन्तै हराएको पानी र खनिजहरू पुनः पूर्ति गर्दछ। ६ चम्चा चिनी, आधा चम्चा नुन, १ लिटर उमालेको र चिसो पानी मिसाउन सकिन्छ । ५० देखि १०० मिली किग्रा २ देखि ४ घण्टाको अन्तरालमा प्रशासित गर्न सकिन्छ।

पानी युक्त फलफूल र तरकारीहरू खाने

पानी पिउँदा र पानी युक्त तरकारी तथा फलफूल खाँदा शरीरको पानीको स्तरलाई सन्तुलनमा राख्न सकिन्छ । ब्रिटिस मेडिकल जर्नलका अनुसार दैनिक फलफूल र तरकारीको सेवनले बालबालिकामा समेत पानीको स्तरमा सुधार ल्याउन सक्छ । तरकारी र फलफूलमा पाइने खनिज, प्राकृतिक चिनी र हाइड्रेटिंग लवणले आइसोटोनिक पेयजस्तै काम गर्छ। यसबाट हल्का डिहाइड्रेसनबाट छुटकारा पाउन सकिन्छ। सुन्तला, खरबुजा , अंगुर, ब्लु बेरी, स्याउ, टमाटर, पालक, टमाटर, काकडी र स्प्राउट्सले डिहाइड्रेट गर्न मद्दत गर्दछ।

नरिवल पानी पिउने

नरिवलको पानीको सेवनले डिहाइड्रेसनबाट छुटकारा पाउन मद्दत गर्छ। यसमा इलेक्ट्रोलाइट्स, कम क्यालोरी र चिनीको मात्रा कम हुन्छ। यो धेरै हाइड्रेटिंग छ। नरिवल पानी दैनिक सेवन गर्नुपर्छ ।

दुधको सेवन गर्ने

अत्याधिक पसिनाको कारण हराएको आवश्यक खनिजहरू खरानीले आपूर्ति गर्दछ। यसले हल्का निर्जलीकरणबाट राहत प्रदान गर्न सक्छ। दहीको नियमित सेवनले गर्मीको तनाव कम गर्न मद्दत गर्छ। १ कप छतमा आधा चम्चा सुक्खा अदुवा मिलाउनुहोस्। यो मिश्रण दिनमा धेरै पटक पिउनुपर्छ।

आइस चिप्स चुस्ने

एकैचोटि धेरै तरल पदार्थ पिउनाले पहिलेको भन्दा फुल्ने महसुस हुन सक्छ। त्यसैले तरल पदार्थको सेवन कम गर्नुपर्छ। पानीको सानो चुस्की लिनुपर्छ। पानीको सट्टा, बर्फ चिप्समा स्विच गर्न सकिन्छ। यसलाई सुकाउनबाट जोगाउन मुखमा बरफ पग्लिन्छ ।

तरकारीको सूप सेवन

सुपले शरीरलाई पुन हाइड्रेट र पुन ऊर्जा प्रदान गर्न सक्छ। यसले तरल पदार्थको सेवनलाई विविधीकरण गर्न सक्छ। यो सूप मा इलेक्ट्रोलाइट असन्तुलन सही गर्न महत्त्वपूर्ण छ। यसमा नुन र चिनीको मात्रा सही हुनुपर्छ। सिमी, टमाटर, पालक, गाजर को तरकारी सूप को एक कटोरा समय समयमा लिन सकिन्छ।