बच्चालाई डाइपर र्यासेस भए के गर्ने?
काठमाडौं । डाइपर र्यासेस भएको छाला (डर्माटाइटिस) को एक सामान्य रूप हो । जुन बच्चाको छालामा धब्बा जस्तो देखिन्छ। यो प्रायः भिजेको वा कहिलेकाहीं परिवर्तन हुने डाइपर, छालाको संवेदनशीलता सम्बन्धित हुन्छ। यसले सामान्यतया बच्चाहरूलाई असर गर्छ, यद्यपि नियमित रूपमा डाइपर लगाउने जो कोहीले यो अवस्था विकास गर्न सक्छ।
भिजेको वा फोहोर डाइपर लाई धेरै लामो समयसम्म छोडिराखेमा बच्चाको कोमल छालामा दाग लाग्न सक्छ। यदि बच्चाहरूले बारम्बार पखालाको अनुभव गरिरहेका छन् भने उनीहरूलाई डाइपर र्यासेस हुने सम्भावना बढी हुन्छ।
टाइटफिटिङ डाइपर वा कपडा जसले छालामा रगड्छ भने र्यासेस हुन सक्छ। यो साधारण संक्रमणको रूपमा छालामा फैलिन सक्छ। डाइपर ले ढाकिएको क्षेत्र जोखिममा हुन्छ । यो चिसो हुँदा ब्याक्टेरिया र फंगसको लागि उत्तम प्रजनन स्थल बनाउँछ। यी दागहरू छालाको क्रिज भित्र फेला पार्न सकिन्छ। र क्रिजहरू वरिपरि छरिएका रातो थोप्लाहरू देख्न सकिन्छ।
बच्चाहरूले ठोस खाना खान थालेपछि, तिनीहरूको दिसाको सामग्री परिवर्तन हुन्छ। यसले डाइपर र्यासेस को सम्भावना बढाउँछ। बच्चाको आहारमा परिवर्तनले दिसाको आवृत्ति पनि बढाउन सक्छ, जसले डाइपर र्यासेस निम्त्याउन सक्छ। आमाले खानेकुराको प्रतिक्रियामा स्तनपान गराउने बच्चाहरूलाई डाइपर र्यासेस हुन सक्छ।
एटोपिक डर्मेटाइटिस (एग्जिमा) वा सेबोरेरिक डर्मेटाइटिस जस्ता छालाको अवस्था भएका बच्चाहरूलाई डाइपर दाना हुने सम्भावना बढी हुन्छ। एटोपिक डर्मेटाइटिसको जलन हुने छाला सामान्यतया डाइपर ले ढाकिएको ठाउँहरूमा हुन्छ।
एन्टिबायोटिक्सले फंगसको वृद्धिलाई नियन्त्रणमा राख्ने ब्याक्टेरिया लाई मारेर दानामा योगदान दिन सक्छ। एन्टिबायोटिकको प्रयोगले पनि झाडापखालाको जोखिम बढाउँछ। स्तनपान गराउने बच्चाहरू जसका आमाहरूले एन्टिबायोटिक्स लिन्छन् उनीहरूलाई पनि डाइपर र्यासेस को जोखिम बढ्छ।
डाइपर र्यासेस का लक्षणहरू
डाइपर क्षेत्रको छालामा सुजन भए
डाइपर क्षेत्रमा चिलाए
डाइपर क्षेत्रमा घाउहरू देखिए
विशेष गरी डाइपर परिवर्तनको समयमा रोइरहे ख्याल गर्नुपर्छ।
डाक्टरलाई कहिले भेट्ने
बच्चाको छाला घरेलु उपचारको केही दिन पछि पनि सुधार भएन भने स्वास्थ्यकर्मीलाई देखाउनुपर्छ। डाइपर दानाको उपचार गर्नको लागि प्रिस्क्रिप्शन औषधि चाहिन्छ वा दानाको अर्को कारण हुन सक्छ, जस्तै पोषणको कमी।
ज्वरो आएको समयमा दाग देखिए
दाग गम्भीर वा असामान्य देखिन्छ
घरेलु उपचारको बाबजुद दाग अझ खराब भए
दागबाट रगत बग्ने, चिलाउने समस्या देखिए
बच्चाले पिसाब गर्दा वा दिशा गर्दा जलन वा दुखाइ भए
जटिलताहरू
छालाको रंगमा परिवर्तन। खैरो र कालो छाला भएमा डाइपर र्यासेस प्रभावित क्षेत्र हल्का हुन सक्छ (पोस्ट इन्फ्लेमेटरी हाइपोपिग्मेन्टेसन)। हल्का हाइपोपिग्मेन्टेशन सामान्यतया केहि हप्तामा खाली हुन्छ। गम्भीर अवस्थामा सामान्य छालाको रंगमा फर्किन महिना वा वर्ष लाग्न सक्छ।
डाइपर र्यासेस एक गम्भीर संक्रमणमा विकसित हुन सक्छ जुन उपचारमा प्रतिक्रिया गर्दैन।
रोकथाम
डाइपर र्यासेसबाट बच्ने सबैभन्दा राम्रो तरिका डाइपर क्षेत्र सफा र सुख्खा राख्नु हो। केही सरल रणनीतिहरूले बच्चाको छालामा डाइपर र्यासेस विकास हुने सम्भावनालाई कम गर्न मद्दत गर्न सक्छ।
डाइपर प्रायः परिवर्तन गर्नुपर्छ। भिजेको वा फोहोर डाइपर तुरुन्तै हटाउनुपर्छ। डिस्पोजेबल डाइपर जसमा एक शोषक जेल हुन्छ प्रभावकारी हुन्छ किनभने तिनीहरूले छालाबाट ओसिलो पन तान्छन्।
प्रत्येक डाइपर परिवर्तनको भागको रूपमा आफ्नो बच्चाको तल तातो पानीले सफा गर्नुपर्छ। यस उद्देश्यको लागि सिंक, टब वा पानीको बोतल प्रयोग गर्न सकिन्छ। ओसिलो वाशक्लोथ, कपासको बल र बेबी वाइपले छाला सफा गर्नुपर्छ।
बिस्तारै सफा तौलियाले छालालाई पुछेर वा हावामा सुक्न दिनुपर्छ। आफ्नो बच्चाको तल स्क्रब गर्नुहुँदैन। ट्याल्कम पाउडर प्रयोग गनुृहुँदैन।
क्रिम, पेस्ट वा मलम नियमित रूपमा लगाउनुपर्छ। यदि बच्चालाई बारम्बार दागहरू आउँछ भने, प्रत्येक डाइपर परिवर्तन गर्दा क्रीम, पेस्ट वा मलम लगाउनुपर्छ। पेट्रोलियम जेली र जिंक अक्साइड धेरै डाइपर र्यासेस उत्पादनहरूमा समय(सिद्ध सामग्रीहरू हुन्।
डाइपर परिवर्तन गरेपछि, आफ्नो हात राम्रोसँग धुनुपर्छ। हात धुनेले ब्याक्टेरिया वा फंगसलाई बच्चाको शरीरको अन्य भागमा वा अन्य बच्चाहरूमा फैलिनबाट रोक्न सक्छ।
डाइपर सुरक्षित रूपमा बाँध्नुपर्छ तर धेरै टाइट होइन। एक डाइपर जसले केही वायु प्रवाहलाई अनुमति दिन्छ डाइपर दागहरू रोक्न मद्दत गर्दछ। धेरै टाइट डाइपर छाला रगड्न सक्छ। प्लास्टिक वा टाइटफिटिंग डाइपर लगाउनु हुँदैन। सम्भव भएसम्म, आफ्नो बच्चालाई डाइपर प्रयोग गर्नुहुँदैन।
